Melezleme Islahı Yoluyla Elde Edilen Ümitvar Kiraz (Prunus avium L.) Genotiplerinin Kendine Verimlilik ve S-Allel Genlerinin Belirlenmesi

Authors : Fatma Yildirim, Ismail Demirtaş

Pages : 105-114

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-17

Article Type : Research

Abstract :Kiraz tüm dünyada sevilerek tüketilen ve üreticisine yüksek düzeyde kazanç sağlayan meyve türlerinin başında gelmektedir. Ancak eski kiraz çeşitlerinin yetiştiriciliğinde verim, kalite ve kendine uyuşmazlık gibi önemli sorunlar bulunmaktadır. Bu noktada önemli bir kiraz üreticisi ve ihracatsısı olan ülkemizin dünya piyasalarındaki rekabet gücünü koruyabilmesi ve arttırabilmesi için kendine verimli ve kaliteli yeni çeşitlerini geliştirmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, Eğirdir Meyvecilik Araştırma Enstitüsü (MAREM) tarafından melezleme yolu ile kiraz çeşit ıslahı başlatılmıştır. Bu tez çalışmasında, MAREM’de yapılan melezlemeler (0900 Ziraat X kendine uyuşur veya uyuşmaz çeşitler) sonucunda elde edilen ümitvar 27 adet kiraz genotipinin kendine verimlilik durumları ile S-Allel uyuşmazlık genlerinin yanısıra fenolojik ve bazı meyve kalite özelliklerinin (pomolojik özellikler, antioksidant bileşenler ve çatlama hassasiyeti) belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 2015 ve 2016 yılları arasında yürütülmüştür. Çalışmada, genotiplerin meyve tutum oranları arazide kendileme uygulamalarında %0-%33, serbest tozlanmada ise %3-%54 arasında değişmiştir. Moleküler çalışmalar sonucunda genotiplerin 13’ünde kendine verimlilik alleli (S4’) saptanmıştır.
Keywords : Antioksidan aktivite, Çatlama, Fenolik bileşikler, Kiraz, Uyuşmazlık