Isparta ve Burdur Lokasyonlarından Toplanan Ekmeklik Buğday Genotiplerin Verim ve Verim Özelliklerin Belirlenmesi

Authors : Demet Altindal, Ilknur Akgün

Pages : 357-367

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Other

Abstract :Bu çalışmada, Isparta ve Burdur illerinde yetiştiriciliği yapılan buğday genotiplerin genetik çeşitliliğinin belirlemek, ümitvar olanların gen kaynağı olarak korunması ve ıslah programlarına alınması hedeflenmiştir. Çalışmada yaklaşık 104 köye gidilmiş ve 45 farklı lokasyondan 72 adet buğday tohumu örneği alınmıştır. Toplanılan tohum materyalinin kaynağı hakkında bilgi alabilmek için üreticilere yönelik anket formu düzenlenmiştir. Değerlendirmeye alınan 72 adet buğday genotipi içerisinden seçilen, 23 adet ekmeklik buğday genotipi ve anket sonucuna göre yörede en fazla yetiştiriciliği yapılan5 buğday çeşidi(Atay-85, Gerek-79, Bezostaja, Cumhuriyet-75 and Gün-91 ) tarımsal özellikleri yönünden karşılaştırılmak üzere denemeye alınmıştır. Araştırmada bitki boyu 91.02-115.49 cm arasında değişmiş ve yerel populasyonlarda daha uzun olduğu belirlenmiştir. Ekmeklik buğday genotiplerinde başak uzunluğu 8.05-10.35, başakta tane sayısı 21.00-47.74 adet ve başakta tane ağırlığı 0.76-1.94 g arasında değişim göstermiştir. Buğday genotipleri arasında başaklanma süresi 183.67-192.00 gün arasında varyasyon göstererek kontrol çeşitlere göre daha uzun olmuştur. Tane verimi 209.02-363.86 kg/da arasında değişmiş ve toplanan buğday genotiplerin birçoğu, kontrol çeşitlerin tane veriminden yüksek olmuştur. Buğday çeşit/populasyonlarının tarımsal özelliklere göre yapılan sınıflandırma ve kümeleme analizlerinde; toplanan yerel populasyonların hiçbiri % 100 oranında kontrol çeşitlere benzememiştir. Kümeleme ve moleküler analiz sonuçlarına göre toplanan buğday genotiplerinde varyasyonun olduğu ve bu varyasyondan yararlanılarak yeni çeşitlerin geliştirilebilmesi mümkün olacaktır.  
Keywords : Ekmeklik buğday, , yerel populasyon, , tarımsal özellikler