Yarı Kurak Bölgelerde Farklı Arazi Kullanımlarında Toprak Erozyon Duyarlılığının Belirlenmesi

Authors : Sevinç Madenoğlu, Günay Erpul

Pages : 484-493

View : 26 | Download : 12

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Other

Abstract :İnsan etkileri nedeniyle arazi kullanımlarındaki uygun olmayan değişimler, ormanların veya meraların tahrip edilerek işlenen alanlara dönüştürülmesi bütün dünyada hala çok önemli bir problemi oluşturmaktadır. Arazi kullanım değişimleri bir çok doğal kaynak, yüzey akış ve erozyon gibi ekolojik süreçleri etkilemekte ve toprağın çevresel etkilere karşı direncini değiştirmektedir. Arazi kullanım şekli ve arazi örtüsü de toprakların erozyona olan duyarlılıklarını etkileyen en önemli faktörlerdendir. Farklı erozyon oluşturan güçlerin birlikte işleyebildiği yerlerde, farklı yüzey, hidrolojik koşullar ve ekim sistemleri altında oluşan çeşitli toprak erozyonu şekilleri yönünden kullanıldığında, toprak erozyon duyarlılığında bir miktar farklılık oluşabilmektedir. Bu parametre hem toprak agregat veya strüktürünün bozulması hem de bir eğim kesiti boyunca tanecik taşınma süreçleri açısından toprak duyarlılığını ortaya koyabilmektedir.  Bu açıdan toprak erozyon duyarlılığı, erozyon ve çölleşme göstergeleri açısından önemli bir parametreyi oluşturmaktadır. Bu çalışmada Sakarya Havzası’na dahil olan İlhan Çayı Alt Havzası’nda yer alan yarı-kurak Asartepe Baraj Havzasında yoğun olarak işlenen aluviyal ve koluviyal tarım alanları ve mera alanında toprak erozyon duyarlılığı (K Faktörü) belirlenmiştir. Toprak örneklemeleri gridleme tekniği ile her bir alandan 256’şer adet alınmış ve K faktörü Nomograf eşitliği ile hesaplanmıştır. Çalışma sonuçları, bir eğim kesiti boyunca arazi kullanım şeklinin değişmesine bağlı olarak  toprak özelliklerinin de önemli derecede değiştiğini ve bu değişimin K değerlerine yansıdığını göstermiştir. En yüksek K değeri mera alanında (0,0389 t/ha*ha/MJ*h/mm) bulunurken, bunu alüviyal (0,0302 t/ha*ha/MJ*h/mm) ve kolüviyal tarım alanları (0,0263 t/ha*ha/MJ*h/mm) izlemiştir.   
Keywords : toprak erozyonu, toprak erozyon duyarlılığı, arazi kullanım şekli, YETKE-K