Enerji Dağılım X-Ray Floresan Spektroskopisi İle Bitki Besin Elementi Analizleri

Authors : Kağan Tolga Cinisli, Müdahir Özgül

Pages : 226-233

Doi:10.29133/yyutbd.393807

View : 9 | Download : 3

Publication Date : 2018-06-29

Article Type : Research

Abstract :Son yıllarda tarımsal üretimde yaşanan küresel dalgalanmalar mevcut tarım teknolojilerin sorgulanmasına neden olmuştur. Özellikle ülkemizde bitki besin elementi analizleri konusunda halihazırda analiz yöntemlerinin ağır maliyeti ve hammadde konusunda dışa bağımlılık üretici ve araştırmacılarımızın belini bükmektedir. Bu sorunların çözümü adına alternatif teknolojilerin geliştirilmesi amaçlanarak yaptığımız çalışmada günümüzde popüler olan X-ışını teknolojisinden yararlanılmış, bitkilerin toplam besin elementi içeriklerinin belirlenmesinde mevcut yöntemlere göre daha düşük maliyetle ve pratik bir şekilde yapılabileceği hedeflenmiştir. Bu doğrultuda, ülkemizde yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan çay, lahana ve mısır bitkilerinin X ışını floresan tekniğiyle çalışan EDXRF cihazıyla kuru bitki okumaları yapılmış Kalsiyum (Ca), Potasyum (K), Magnezyum (Mg), Kükürt (S), Demir (Fe), Bakır (Cu), Çinko (Zn), Mangan (Mn), Fosfor (P) elementlerinin mg/kg cinsinden değerleri tespit edilmiştir. Eş zamanlı olarak bu bitki örnekleri ICP cihazında da okutulmuştur. ICP okumaları referans kabul edilerek EDXRF cihazı ICP-OES cihazına göre korelasyonu sağlanmıştır. Bu korelasyonda her element için lineer regresyon analizi yapılarak re-slope ve intercept değerleri belirlenmiştir. Her bir bitki için belirlenen bu değerler EDXRF cihazına yüklenerek elde edilen formül yardımıyla tahmini ICP değerleri hesaplanmıştır. Yapılan istatistiki hesaplamalar sonucunda r2 değerleri p<0.05 p<0.01 düzeyinde yakınlık tespit edilmiştir. Sistemin doğruluğunu kontrol etmek amacı ile sertifikalı referans bitki materyalleri kullanılmış, yapılan analizler sonucunda %81-119 arasında geri kazanımlar elde edilmiştir. Bu oranlar sertifikalı materyaller ile EDXRF cihazı arasındaki okumalarda pozitif ilişkiler görmemize sebep olmuştur. Böylelikle bu teknolojinin entegrasyonu bitki besin elementi analizleri için laboratuvar bağımlılığı azaltmakta, aynı zamanda düşük maliyet ve zamandan tasarruf edilerek hem tarımsal yetiştiricilik açısından üretici ve araştırmacılar için önemli bir kaynak olma niteliği taşımaktadır.
Keywords : EDXRF, ICP, Besin, Maliyet, Metot