Vâmık u Azrâ Mesnevisinde Kimlikleri Temsil Eden Sembolik Bir Değer Olarak Kahraman İsimleri

Authors : Ruken Karaduman

Pages : 195-216

Doi:10.53568/yyusbed.1052432

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research

Abstract :Olay çevresinde gelişen bazı edebi metinlerde kahraman isimleri; onların mizaçları, fiziksel özellikleri, uyandırdıkları duygular, okurun beklentileri veya yazarın ideolojik tercihleri gibi esaslara göre belirlenmektedir. Eserin izlek ve mesajına uygun tasarlanan bu isimler, tasarının bir parçası olarak kurguyu çeşitli yönlerden destekler; okura, kahramanları henüz tanımadan onların isimleri aracılığı ile bazı ön bilgiler aktarır. Ayrıca verilmek istenen mesajları kuvvetlendirir, kahramanın karakterizasyonunu pekiştirerek eserin çağrışım özelliklerini zenginleştirir. XVI. yüzyılın ünlü mesnevi şairi Lâmi’î Çelebi’nin Vâmık u Azrâ adlı mesnevisi de eserdeki kahraman isimlerinin, betimlenen kimliklerle ilgili sembolik bir değer taşıması yönüyle dikkat çekmektedir. Vâmık u Azrâ’da kahramanlar, müellifin ve toplumun beklentilerine uygun eylem ve özellikleri ile genel birer tip portresi çizer. İsimler ise zihinlerde hemen tüm mesnevi kahramanlarına dair oluşan genel tip özelliklerini çerçeveler. Lâmi’î Çelebi, eserinde vermek istediği iletiler doğrultusunda kişiler ve eylemler tasarlayıp isimleri aracılığıyla da kahramanları ve onların edimlerini yönlendirir ve kuşatır. Bu çalışmada, kahraman isimlerinin Vâmık u Azrâ mesnevisindeki işlevleri ile eserin alt metninde verilmek istenen mesajlara katkısı üzerinde durulmaktadır. Çalışmanın amacı, kahraman isimlerinin birer sembol olarak yapı ve işlevlerini inceleyip mesnevideki isim seçimlerinin rolünü tanımlamaktır.
Keywords : Mesnevi, Vâmık u Azrâ, kahraman isimleri, sembolizm