DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR YOLUYLA TEKNOLOJİ TRANSFERİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN NEDENSELLİK ANALİZİ

Authors : Hamza Çeştepe, Ipek Çapci

Pages : 477-494

Doi:10.11611/yead.999821

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research

Abstract :Günümüzde bazı ülkeler kendi teknolojilerini üretme ve ihraç etme konumuna erişmişken, bazıları ise ihtiyaç duydukları teknolojileri teknoloji üretiminde öncü ülkelerden transfer ederek sağlamaktadır. Bu çalışmada, teknoloji transferi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki daha çok ikinci grupta yer alan Türkiye için ampirik olarak analiz edilmiştir. 1989:Q1-2019:Q3 dönemi verilerinin kullanıldığı çalışmada, teknoloji transferinin göstergesi olarak doğrudan yabancı yatırımlar (DYY’ler), ekonomik büyümenin göstergesi olarak ise gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYİH) değişkenleri alınmıştır. Değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişki Johansen eşbütünleşme testiyle, nedensellik ilişkisi ise Hatemi-J asimetrik nedensellik testi ve Rossi (2005) tarafından önerilen zamana göre nedensellik testiyle araştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, uzun dönemde değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Nedensellik testi sonuçları GSYİH’daki pozitif şoklardan DYY’lerdeki pozitif şoklara, GSYİH’daki negatif şoklardan DYY’lerdeki negatif şoklara ve DYY’lerdeki pozitif şoklardan GSYİH’daki pozitif şoklara nedensellik ilişkisinin varlığını ortaya koymaktadır. Zamana göre nedensellik testi sonuçlarına göre de, DYY’ler ve yüksek teknolojili mal ithalatıyla GSYİH arasında zamana göre değişen nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.
Keywords : Teknoloji Transferi, Ekonomik Büyüme, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Asimetrik Nedensellik