CARİ DENGE-YENİLENEBİLİR ENERJİ: KIRILGAN BEŞLİ ÖRNEĞİ

Authors : Sefer Uçak

Pages : 106-122

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2019-09-30

Article Type : Research

Abstract :Yüksek enflasyon, faiz oranları, cari açık, zayıf büyüme, sıcak paraya bağımlılık, düşük kredi notları ve zayıf bütçe dengesi vb. gibi çeşitli sorunlu makroekonomik değişkenlerinden dolayı kırılgan beşli denilen Brezilya, Hindistan, Endonezya, G.Afrika ve Türkiye’de cari denge ve enerji ilişkisi önem arz etmektedir. Bu nedenle, kırılgan beşlide net enerji ithalatçısı olan üç ülkenin (Brezilya, Hindistan ve Türkiye) cari denge ( cari denge/GSYH ), yenilenebilir enerji (yenilenebilir elektrik üretimi/toplam üretim) ve net enerji ithalatı (enerji ithalatı/toplam enerji kullanımı) değişkenlerinin ilişkilerinin analizi yapılacaktır (G.Afrika ve Endonezya net enerji ihracatçısıdır). Beklenen sonuç; bu ülkelerde yenilenebilir enerji kullanımı (yatırımları) arttıkça, cari dengede iyileşme sağlanması ve enerji ithalatının azalmasıdır. Çalışmada anılan üç ülke için, 1990-2017 yılları arasında cari denge, yenilenebilir enerji ve enerji ithalatı arasındaki ilişki incelenmiştir. Üç ülkede seriler ADF sonuçlarına göre; Hindistan’da yenilenebilir enerji ile Brezilya’da cari denge I(0) iken diğer tüm seriler I(1) düzeyinde durağandır. Türkiye için yapılan VAR modeli sonuçlarına göre; seriler arasında eşbütünleşme vardır, enerji ithalatındaki %1’lik artış, cari dengede %-0.27’lik bozulmaya yol açacaktır. Enerji ithalatından cari dengeye doğru tek yönlü nedensellik tespit edilmiştir. Hindistan için yapılan ARDL Sınır Testine göre, kısa dönemde enerji ithalatındaki %1’lik artış, cari dengede % -0.39’luk bozulmaya yol açacaktır.  Hata düzeltme modeline göre   katsayısı eşbütünleşmeyi desteklemektedir. Brezilya için yapılan ARDL Sınır Testine göre, kısa dönemde yenilenebilir enerjide %1’lik artış, cari dengede % 0.23’lük düzelmeye yol açacaktır.    katsayısının negatif ve istatistiksel anlamlılılığı eşbütünleşmeyi desteklemektedir. 
Keywords : Yenilenebilir Enerji, Cari Denge, Eşbütünleşme