TÜRKİYE’NİN ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜNDE KÜRESEL REKABET GÜCÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Serdar Özözen

Pages : 1084-1117

Doi:10.35408/comuybd.1433166

View : 71 | Download : 65

Publication Date : 2024-07-22

Article Type : Research

Abstract :Zeytin hem yağ üretiminde kullanılabilen hem de sofralık olarak tüketilebilen bir üründür. Sağlık açısından önemli faydalar içerdiği için dünyada giderek artan bir talep görmektedir. Zeytin dünyada Akdeniz iklimi özelliğine sahip, daha çok Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerde yetiştirilmektedir. Türkiye, zengin iklim ve toprak yapısıyla zeytin yetiştirmek için ideal bir coğrafyaya sahip olup, bu özellikleriyle dünya genelinde önemli bir zeytin ve zeytinyağı üreticisi ülkedir. Bu çalışmanın amacı, dünyada önemli zeytin ve zeytinyağı üreticisi arasında yer alan Türkiye’nin zeytin ve zeytinyağı sektöründeki küresel rekabet gücünü Akdeniz iklim koşullarına sahip rakip ülkelerin (İspanya, İtalya, Yunanistan, Portekiz, Tunus) rekabet gücü ile karşılaştırmalı olarak analiz etmektir. Çalışmada sektöre ilişkin rekabet gücü analizi edilirken, sektörün SWOT analizine de yer verilmiştir. Çalışma 2012-2021 dönemini kapsamaktadır. Yöntem olarak Balassa’nın Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük Endeksi kullanılmıştır. Çalışmada zeytin ve zeytinyağı ürünleri 6 alt ürün grubunda sınıflandırılmıştır. Bu çalışma literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak, zeytin ve zeytinyağı alt sektörlerine ilişkin sektörün ayrıntılı rekabet gücü seviyesini ortaya koymaktadır. Analiz sonuçlarına göre, zeytin ve zeytinyağı sektörü alt ürün gruplarında en rekabetçi ülkelerin İspanya ve Yunanistan olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu ülkeleri Portekiz ve İtalya takip etmektedir. Tunus’un sadece zeytinyağı sektörü alt ürün gruplarında rekabetçi yapıya sahip olduğu gözlemlenmiştir. Türkiye’nin zeytin sektöründe HS 2005.70 Zeytin (5 kilogramı geçmeyen işlenmiş yeşil ya da siyah zeytin) ürün grubunda, zeytinyağı sektöründe ise HS 1509.10 Natürel Zeytinyağı ürün grubunda güçlü seviyede rekabet gücüne sahip olduğu görülmüştür.
Keywords : Zeytin ve Zeytinyağı Sektörü, Zeytincilik Sektörü, Akdeniz İklimi, Rekabet Gücü