Dünya Bankası Beşeri Sermaye Şemsiye Programı: Sosyo-Ekonomik Bakış

Authors : Zeynep Karaş

Pages : 479-499

Doi:10.35408/comuybd.1404473

View : 43 | Download : 54

Publication Date : 2024-03-20

Article Type : Research

Abstract :Bireylerin sahip olduğu ve ekonomik üretkenliğe katkıda bulunabilecek bilgi, beceri, yetenek ve diğer maddi olmayan varlıklar birikimini ifade eden beşeri sermaye, kuruluşların ve ekonomilerin başarısında çok önemli bir faktördür. Ülkelerin gelişiminde ve kalkınmasında en önemli milli varlıklardan birisi olarak da görülmekte olan beşeri sermaye, sürekli yatırım yapılması ve korunması gereken alanların başında yer almaktadır. Gelişmekte olan ülkeler, imkânları ve vizyonları ölçüsünde beşeri sermayelerine yatırım yapma konusunda çaba göstermekle birlikte, olanaksızlıklar, önceliklerin farklı olması ve karar vericilerin vizyon eksiklikleri gibi nedenlerden dolayı, bu çabaların genellikle arzulanan seviyeye erişmesi mümkün olamamaktadır. Günümüz dünyasında ülkelerin beşeri sermayeleri arasında da ciddi seviyelerde farklılıklar bulunmakta ve bu nedenle uluslararası bazı kuruluşlar beşeri sermayeye yapılan yatırımların arttırılması ve sürdürülebilir olması için inisiyatif alarak dünya ölçeğinde etkili olabileceği düşünülen girişimler başlatmaktadırlar. Dünya Bankası beşeri sermayenin yüksek önemi nedeniyle, ihtiyacı olan ülkeler için Beşeri Sermaye Projesi ve sonrasında Beşeri Sermaye Şemsiye Programı\'nı başlatmış ve beşeri sermayesi zayıf bazı ülkeler için finansal destekçileri vasıtasıyla söz konusu programı hayata geçirmiştir. Dünya Bankası ayrıca beşeri sermayenin ölçülebilirliği için Beşeri Sermaye Endeksi’ni geliştirerek ülkelerin kendi pozisyonlarını değerlendirmelerine olanak sağlamıştır. Şemsiye programı, Bill ve Melinda Gates Vakfı ile Kanada Hükümetinin sağladığı maddi destek kullanılarak hayata geçirilmiş olup, faaliyetleri devam etmektedir. Bu çalışmada, Dünya Bankası’nın beşeri sermaye kapsamında başlattığı yukarıda anılan proje ve programlar sosyo-ekonomik bakış açısıyla incelemiş ve ülkemizin Dünya Bankası ile yürüttüğü/yürüteceği faaliyetlere şüpheci bir gözle bakılması açısından ülkemizde oluşmuş bilince katkı sağlayabilir düşüncesiyle, Dünya Bankası’nın Şemsiye Programı’na finansal destek verenler ile Dünya Bankası’nın olası gizli ajandaları ve hedeflerine yönelik literatürden derlenen tespitler ve yazarın varsayımlara dayalı bazı çıkarımları paylaşılmıştır.
Keywords : Dünya Bankası, Beşeri Sermaye, Beşeri Sermaye Endeksi, Gates Vakfı