ASEAN Ülkeleri ve Türkiye’nin TOPSIS Yöntemiyle Sürdürülebilir Gelişmişlik Endeksi Çerçevesinde Performans Değerlendirmesi

Authors : Ceren Erdin, Gökan Özkaya

Pages : 150-163

View : 28 | Download : 10

Publication Date : 2017-10-28

Article Type : Research

Abstract :İhracat ve ithalat yönlü büyüme hipotezleri doğrultusundaki değerlendirmelerde, son 30 yılda Türkiye’nin GSYİH’sının artışının en güçlü etmenleri ihracat ve ithalattır. Dolayısıyla, Türkiye ekonomik daralma dönemlerinden genişleme dönemine geçişini ihracat payını arttırarak başarmıştır. Ayrıca, genişleme dönemlerinin sürdürülebilirliği de ithalat ve ihracatın dengeli ilerlemesiyle mümkün olmuştur. Türkiye, 2023 ekonomi ve sosyal refah hedeflerini sürdürülebilir bir yapıda gerçekleştirme amacıyla ihracat hacmini ve katma değer yaratan ürünlerin çeşitliliğini arttırmayı hedeflemektedir. Türkiye, bulunduğu pazarlarda işlem hacmini arttırmaya çalışırken alternatif pazarların da  arayışı içindedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) 2016 verilerine göre, Türkiye ihracatının %49.5’i Avrupa Birliği (AB-28) ülkelerine gerçekleşirken ikinci sırada %26.5 oranla Asya ülkeleri gelmektedir. TUİK 2015 verileri ile karşılaştırıldığında, AB ülkeleri ile ihracat değerimiz genel ihracat oranlarında %42.7’den %49.5’a yükselmiş gibi görünse de değer olarak %9.7 düşmüştür. Asya ülkelerine gerçekleşen ihracat 2015 yılına göre %26.2 azalmıştır. TUİK 2016 verilerine göre, Türkiye’nin  ithalat yaptığı ülkeler arasında % 35,9 ile Asya ülkeleri ilk sırada bulunurken, ikinci sırada  %35 ile AB ülkeleri yer almaktadır. Türkiye’nin sürüdürülebilir ekonomik büyümesi ve 2023 hedeflerine ulaşması için Avrupa kadar Asya’nın da dikkate alınması gerektiği görülmektedir. Çalışmada, 1967’de ekonomik, sosyal, kültürel, teknik, eğitim ve diğer alanlarda işbirliği amacıyla kurulan ve Endonezya, Malezya, Tayland, Filipinler ve Singapur (kurucu üyeler), Brunei (1984), Vietnam (1995), Laos (1997), Myanmar (1997) ve Kamboçya (1999)’dan oluşan Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) ile birliğin diyalog ortağı Türkiye’nin Dünya Bankası 2016 Gelişmişlik Raporu’ndaki veriler çerçevesinde sürdürülebilir çevre (15 kriter), sürdürülebilir ekonomi (25 kriter), sürdürülebilir sosyal gelişim (18 kriter) ve sürdürülebilir gelişmişlik (58 kriter) kapsamında karşılaştırılması amaçlanmaktadır. ASEAN ülkeleri ile 2002 yılından günümüze ticaret hacminin 1,3 milyar Dolar’dan 10 milyar Dolar seviyelerine ulaştığı düşünüldüğünde çalışmanın gerekçesi daha iyi anlaşılacaktır. Dünya Bankası verileri, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) yöntemiyle analiz edilerek 11 ülkenin dört başlık altında gelişmişlik seviyelerine göre sıralanması amaçlanmaktadır. 
Keywords : Güney Asya Birliği (ASEAN), Türkiye 2023 Hedefleri, Sürdürülebilir Gelişmişlik Endeksi, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV), TOPSIS