AĞRI ÇEKEN HASTANIN RIZA EHLİYETİNE İLİŞKİN KOBLENZ YÜKSEK EYALET MAHKEMESİ KARARI’NIN ÇEVİRİ VE DEĞERLENDİRMESİ (5 U 463/14 Sayı ve 01.10.2014 Tarihli Karar)

Authors : Mercan Yüksel Orhun

Pages : 359-380

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2016-02-19

Article Type : Other

Abstract :Kişinin hayat, sağlık ve vücut bütünlüğüne ilişkin olarak yapılacak her türlü müdahale, onun yararına olsa dahi hukuka aykırıdır. Zira söz konusu müdahaleler kural olarak vücut bütünlüğüne saldırı niteliği taşır. Bir tıbbî mü- dahalenin hukuka uygunluğunu belirleyen temel koşul, hastanın söz konusu müdahaleye ilişkin aydınlatma üzerine serbestçe vereceği rızasıdır. Nitekim hastanın rızasının hukuken geçerli olabilmesi için, onun neye rıza gösterdiğini bilmesi gerekmektedir. Rızanın geçerliliği, yapılacak müdahale hakkında aydınlatılmış olmanın dışında, hastanın bu rızayı bildirmeye ehil olmasına, daha açık ifadeyle kendi üzerinde yapılacak tedavi ve müdahalenin önemini ve sonuçlarını anlama ile değerlendirme yeteneğine sahip olmasına da bağlıdır. Rıza ehliyetinin bulunup bulunmadığına yönelik tespit, hekim tarafından yapılacaktır. Rıza ehliyetinin, iradeyi sakatlayan nedenlerle ortadan kalkması yahut sakatlanması mümkündür. Hastalık, ölüm korkusu veya şiddetli ağrı-sancı çekmek gibi durumlar, kural olarak iradeyi sakatlayan nedenler arasında yer almamakla beraber, her somut olayda ayrıca değerlendirilmesi gereken hususlardır. Anılan sebeplerle hastanın rıza ehliyetinin sakatlandığı sonucuna varılması durumunda ise, tıpkı bilinci kapalı olan hastaya yapılan müdahalede olduğu gibi, varsayılan rızadan yola çıkılarak tıbbi müdahalede bulunma yükümlülüğü ortaya çıkar ve söz konusu müdahale nedeniyle hekimin herhangi bir sorumluluğu söz konusu olmaz. Bu bağlamda aşağıda incelenen mahkeme kararında, şiddetli ve dayanılmaz ağrı çeken hastanın rıza ehliyetinin bulunup bulunmadığı meselesi tartışılmış ve nihayetinde şiddetli ağrının rıza ehliyetini ortadan kaldırdığına ilişkin genel geçer bir kuralın bulunmadığı ifade edilmiştir.
Keywords : Hekim, hasta, tıbbî müdahale, şiddetli ve dayanılmaz ağrı, rıza ehliyeti, rıza ehliyetinin sakatlanması