AVRUPA BİRLİĞİ EMİSYON TİCARETİ SİSTEMİNİN SİVİL HAVACILIK ve DENİZ ULAŞIM SEKTÖRLERİNDE UYGULANMASINA DAİR GÜNCEL GELİŞMELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Halil Çeçen

Pages : 101-149

View : 41 | Download : 92

Publication Date : 2024-03-27

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada, Avrupa Birliği (AB)’nin emisyon ticareti sistemi kapsamına uluslararası seferleri içerecek şekilde sivil havacılık ve deniz ulaşım sektörlerindeki faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını da dahil etmesi sonucu, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) ve Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) ile AB arasında doğan yetki uyuşmazlığı ve güncel gelişmeler ele alınmıştır. Bu amaçla, AB müktesebatındaki hukuki belgeler ve ICAO ile IMO’nun düzenlemeleri tarihsel olarak incelenmiş ve Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD)’nın ilgili kararına değinilmiştir. Bu çerçevede araştırma iki bölümde incelenmiştir: Birinci bölümde, AB emisyon ticareti sistemini düzenleyen 2003/87 sayılı Direktif’te, 2008/101 sayılı Direktif ile değişiklik yapılarak, AB’de yerleşik havaalanlarına veya AB’de yerleşik havaalanlarından yapılan uçuşların AB emisyon ticareti sistemi kapsamına alınması ile bu düzenlemelerin sonucunda Air Transport Association of America’nın ABAD önünde yaptığı şikâyet ele alınmıştır. Ayrıca deniz ulaşım sektöründe de kabul edilen 2015/757 sayılı Tüzük’teki hükümler değerlendirilmiş ve Kyoto Protokolü’nün 2(2). maddesinde ifade edilen, sivil havacılık ve deniz ulaşım sektörlerinde sera gazı salımlarının sınırlandırılması ya da azaltılması için ICAO ve IMO ile çalışılması ifadesi ile uyumu irdelenmiştir. İkinci bölümde ise, 2023/958 sayılı Direktif, 2023/957 sayılı Tüzük, 2023/959 sayılı Direktif, 2023/2405 sayılı Tüzük ile 2023/1805 sayılı Tüzüğü kabul ederek sivil havacılık ve deniz ulaşım sektörlerindeki faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının azaltılmasında, AB’nin ICAO ve IMO düzenlemeleri ile uyum sağlama arayışı değerlendirilmiştir. Araştırmanın nihai bulgusu olarak, AB’nin sivil havacılık sektöründe, Kyoto Protokolü’nün 2(2). maddesi çerçevesinde ICAO tarafından gerçekleştirilen çalışmaları yetersiz bulması sonucunda, AB’de yerleşik havaalanlarına veya AB’de yerleşik havaalanlarından gerçekleştirilen hava seferlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını, AB emisyon ticareti sistemine dahil ederek, ICAO’yu sivil havacılık sektöründe sera gazı emisyonlarının azaltılması için düzenleme yapma hususunda harekete geçirdiği ve sonrasında ICAO’nun CORSIA programına uyum sağlamak için AB müktesebatında gerekli değişiklikleri yaptığı saptanmıştır. Ayrıca AB’nin aynı stratejiyi deniz ulaşım sektöründe de izlediği ve IMO’yu deniz ulaşım sektöründeki faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının azaltılması hususunda uluslararası düzenleme yapmak üzere harekete geçirmeyi ve sonrasında bu uluslararası düzenleme ile AB emisyon ticareti sistemini uyumlaştırmayı istediği tespit edilmiştir. Ancak bu hususta AB’nin, ICAO ve IMO tarafından alınan tedbirlerin yetersiz kalması durumunda tekrar sivil havacılık ve deniz ulaşım sektörlerinde AB emisyon ticareti sistemini uygulama stratejisini düzenlemelerinde saklı tuttuğunu da ifade etmek gerekecektir.
Keywords : sera gazı emisyonları, AB emisyon ticareti sistemi, iklim değişikliği ile mücadele, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)