CEZA MUHAKEMESİNDE SEGBİS (VİDEO KONFERANS YÖNTEMİNİN) KULLANILMASI (DURUŞMALARDA SESLİ VE GÖRÜNTÜLÜ BİLİŞİM SİSTEMİ/SEGBİS DÖNEMİ) VE COVID 19 (KORONAVİRÜS) PANDEMİSİ SÜRECİNDE UYGULANABİLİRLİĞİ İLE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN (AİHM’İN) SEGBİS UYGULAMASINA İLİŞKİN YAKLAŞIMI: ADİL YARGILANMA HAKKI ÇERÇEVESİNDE MARCELLO/İTALYA İÇTİHAT KARARI IŞIĞINDA BELİRLENEN KRİTERLER

Authors : Ramadan Sanivar

Pages : 1615-1666

View : 38 | Download : 13

Publication Date : 2021-10-15

Article Type : Research

Abstract :Tüm Dünyayı etkisi altına alan COVID 19 Pandemisi, yargı mekanizmasını da olumsuz yönde etkileyerek birtakım aksaklıklara neden olmuştur. Zira bu salgın sürecinin halen devam etmesinden ötürü, yargıda hem hukuk hem de ceza davalarının duruşmaları yapılmaksızın ileriki tarihlere tehir edilmiş, sadece acil sayılan işlerin yürütülmesi ön planda tutulmuş ve bu durum yargı makamlarını adeta çalışamaz hale getirmiştir. Ancak başta İngiltere ve Galler, İtalya, Almanya ve İsviçre gibi bazı çağdaş ülkeler, teknolojinin sunduğu imkanlardan faydalanmayı, ses ve görüntü aktarımının yapıldığı iletişim araçlarını kullanarak video konferans yöntemi (SEGBİS) sayesinde (uzaktan erişim yoluyla-online şekilde) duruşmaların yapılmasını tercih etmiştir. Böylelikle Dünya Sağlık Örgütü’nün sürekli vurguladığı sosyal yaşamda insanlar arasındaki sosyal mesafe kuralı dikkate alınmak suretiyle virüsün yayılmasını önleyebilmek açısından bu süreçte tarafların duruşma salonuna bizzat gelerek ceza veya hukuk yargılamalarının yapılmasından kaçınılmıştır. Hemen belirtilmelidir ki, ceza muhakemesinde adil yargılanma hakkı kapsamında sanığın duruşmada hazır bulunma hakkı ve bununla bağlantılı olarak savunma hakkı, müdafiiden yararlanma hakkı, müdafiisi ile görüşme hakkı, yabancı ise tercüman yardımından ücretsiz faydalanma hakkı gibi sanık hakları son derece önem arz etmektedir. Hal böyle iken; (SEGBİS uygulamasıyla) Video Konferans yöntemiyle ifade alınması, sorgu yapılması veya sanığın duruşma salonuna getirtilmeden bulunduğu ceza veya tutukevinden duruşmaya katılmasının sağlanması şeklindeki işlemler sırasında adil yargılanma hakkının ve kapsamındaki sanık haklarının kesinlikle ihlal edilmemesi gerekmektedir. Nitekim AİHM pilot kararlarından biri olan Marcello Viola/İtalya davasında belirlemiş olduğu kriterlere riayet edilmesi halinde video konferans yönteminin (SEGBİS uygulamasının) sakıncalı olmayacağını, adil yargılanma hakkının ve kapsamındaki sanık haklarının ihlal edilmeyeceğini içtihat haline getirmiştir. Çalışmamızda öncelikle SEGBİS uygulamasının ceza muhakemesine hakim olan ilkeler (doğrudan doğruyalık, yüz yüzelik, sözlülük ilkeleri) bakımından sorun teşkil edip etmediği incelenmiş, AİHS madde 6 çerçevesinde adil yargılanma hakkı ve kapsamındaki sanık hakları açısından önem taşıyan AİHM’in Marcello Viola/İtalya davasındaki pilot kararı üzerinde durulmuş, başta İtalya, İngiltere ve Galler, Almanya olmak üzere bazı ülkelerde COVID 19 pandemisi sebebiyle ceza muhakamesinde video konferans yönteminin nasıl kullanıldığı kısaca aktarılmış ve Türkiye ile Kuzey Kıbrıs’ta bu sistemin uygulanabilirliği tartışılarak her iki ülkenin mevzuatları değerlendirilmiştir.
Keywords : Ceza Muhakemesi, Duruşma, Sesli ve Görüntülü Bilişim Sistemi (SEGBİS), Adil Yargılanma Hakkı, Sanık Hakları, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)