Ma'mer bin. Raşidin Camiinde Yer alan Mevkuf İbn Mesud Rivayetlerinin Kütübi Sitte ile Karşılaştırılması

Authors : Nilüfer Kalkan

Pages : 135-155

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2017-12-30

Article Type : Research

Abstract :Hicri II. asır hadis kitaplarının günümüze ulaştığı dönem dir. Ma’mer b. Râşid’in el-Câmi’i isimli yapıtı da hem bu türde günümüze ulaşan ilk kaynak olması hem de eserde hadislerin tasnif edilip bablar halinde sunulması açısından oldukça önem arz etmektedir. Bu kaynakta yer alan rivayetlerin tasnifin altın çağı olarak kabul edilen Hicri III. Asır eserlerine intikali meselesi de hadis rivayetindeki silsilelerin ve ilmi birikimin sonraki dönemlere nasıl yansıdığının görülmesi açısından oldukça önemlidir. Özellikle oryantalistlerin hadislerin sonradan uydurulduğu ve Hz. Peygamber’e izafe edildiği yönündeki çalışmalarının yanı sıra klasik dönem eserlerinde de yer alan önemli problemlerden biri de bir hadisin hem mevkuf hem de merfû olarak nakledilmesi meselesidir. Nitekim bir rivayetin Hz. Peygamber’in sünneti olarak mı yoksa sahabi sözü olarak mı değerlendirileceği hususu aynı zamanda rivayetin ahkamda delil olarak kullanılması ve bunun üzerine hüküm bina edilmesini de etkileyecek bir durumdur. Ayrıca hadis ilminin en önemli araştırma alanlarından olan sened tahlillerinde yer alan bu tür problemlerin tespitinin yapılarak sebeplerinin araştırılması da eldeki malzemeye güvenilmesi sonucunu da beraberinde getirecektir. Nitekim ülkemizde son dönemlerde yapılan araştırmalar da bu meselenin varlığına değinmekte ancak boyutunun anlaşılabilmesi için pratikteki yansımalarının oranının çıkarılması gerektiğine vurgu yapmaktadırlar. Buradan hareketle çalışmamızda günümüze ulaşan ilk tasnif sistemine sahip eser olması açısından Ma’mer b. Râşid’in el-Câmi isimli kaynakta yer alan İbn Mes’ûd’dan mevkuf bir şekilde nakledilen rivayetler örneklem olarak seçilmiştir. İkinci aşamada ise daha sonraki dönem olan Hicri III. Asır Kütüb-i Sitte kaynaklarında bu rivayetlerin sahabi ravisi İbn Mes’ûd olmak üzere merfû’ nakillerinin olup olmadığı araştırılmıştır. Böylece ref’ problemi meselesinin pratikteki yansımasına bir eser ve bir sahabi üzerinden bir  katkı yapılması hedeflenmektedir.
Keywords : "Ma’mer b. Râşid, Mevkuf, İbn Mes’ûd, Merfu, Kütübi sitte