OSMANLI YÖNETİMİ DÖNEMİNDE URMİYAʼDA YAŞAMIŞ AŞİRETLER: AFŞARLAR

Authors : Yahşıhanım Nesirova

Pages : 0-0

View : 26 | Download : 11

Publication Date : 2018-06-25

Article Type : Research

Abstract :Geçen yüzyılın 80ʼli yıllarında Azerbaycanʼda Osmanlı Arşiv belgelerinin öğrenilmesi ve araştırılmasına başlanılmış oldu. Makale 1728 tarihli "Halhal ve Urmiya Livalarının Mufassal Defteri” arşiv belgesi bünyesinde yazılmıştır. Belgede Osmanlı hakimiyeti döneminde Urmiya, Halhal ve Salmas arazilerinin idari bölümü, sosyo-ekonomik durumu, nüfusu, dini-demografik durumu ile ilgili net bilgiler yeralmaktadır. "Defter”in verilerine göre, Osmanlı dönemi Urmiya bölgesinde yaygın şekilde göçebe ve konar-göçer aşiretler, özellikle, Afşar aşireti aileleri yaşamış oldukları görülmektedir. 6 mahalleli Urmiya şehrinin özellikle Çarşı mahallesinde İmanlı, Kasımlı, Areşli, Haydarlı, Alibeyli, Kara Hasanlı ve diğer Afşar ailelerinin yaşaması ilginçtir. Belgede Urmiya şehri Afşarları üçün belirlenmiş vergiler üzerine kayıtlar geçmemektedir. Bu ise sözkonusu ailelerin uğraşım alanı ile ilgili net fikirler söylemekte zorluk yaratmıştır. Bazen "Afşar”, bazen de "Avşar” olarak adı geçen bu Aşiretlerin, genelde, çoğunlukla hayvancılıkla uğraşmış oldukları bellidir. "Defter”in verileri bunun aksini göstermektedir. Nitekim, Urmiya bölgesi Afşarlarının hayvancılıkla yanısıra, tarım, bağ-bostancılık, arıcılıkla uğraşmış oldukları ve bununla ilgili devlet hazinesine belli hacimde vergi ödemiş oldukları belirtilmektedir. İşte bu "defter”, zamanında Safevi I Şah Abbas (1587-1629) tarafından Abivert ve Horasanʼdan Urmiya ve Sulduz topraklarına sürülmüş büyük Türkman aşiretlerinden biri olmuş Afşarlarʼın XVIII yüzyıl başları Urmya bölgesinde Osmanlı yönetimi döneminde mevcut olmuş yaşam tarzı, uğraşımı, sosyo-ekonomik durumu, bölgedeki demografik ve dini-etnik duruma etkisi üzerine elimize henuz bilinmeyen bilgiler sunmaktadır.
Keywords : Azerbaycan, Osmanlı, Mufassal Defter, Urmiya, Afşarlar, Aşiret