Amerika'dan Japonya'ya Modern Dünyada Yaşlı Olmak: "Harry and Tonto" ve "Tokyo Story" Filmlerinin Psikoloji Bağlamında İncelenmesi

Authors : Gülbahar Baştuğ, Ömer Faruk Albayrak, Aynur Gojasoy, Zehra Iftirak, Lamia Müftüoğlu, Gizem Saray

Pages : 9-19

View : 21 | Download : 16

Publication Date : 2022-08-05

Article Type : Bookreview

Abstract :Bireyci ve toplulukçu kültür ayrımı, toplulukları ayrıştırma noktasında sosyal bilimlerde en fazla kullanılan kavramların başında gelmektedir. Bireyci topluluklar bireysel hayatın ön plana çıktığı kültürel inşayı ifade ederken, toplulukçu kültürlerde aktif sosyal normlar dikkat çeker. Toplumları anlamak için bireyci-toplulukçu kültür ayrımı alan yazında desteklenmesine karşılık, araştırmacılar tarafından bu ayrıştırmanın toplumsal dinamikleri anlama açısından yetersiz olduğu belirtilmiştir. Bu bağlamda da modernleşme kavramının bireycilik ve toplulukçuluk ayrımını anlamada önemli olduğu öne sürülmüştür. Bugün, hızla değişen ve gelişen dünyamızda modernleşmenin etkileriyle her alanda karşılaşmak mümkündür. Modernleşme kuramının öne sürdüğü sosyoekonomik gelişmelerle birlikte normatif toplulukçuluğun yerini istisnasız bir biçimde normatif bireyciliğe bırakacağı kabulüne karşın, Kağıtçıbaşı’nın önerdiği modelin bu kabule bir itiraz niteliğinde olduğu söylenebilir. Bu noktada Kağıtçıbaşı’nın ortaya koyduğu normatif ve ilişkisel bireycilik-toplulukçuluk ayrıştırması, kültürel farklılıkları ve benzerlikleri anlamak açısından çok daha etkili bir ayrım olmuştur. Bu ayrımla birlikte kültürel ayrıştırmalar hem bireyci hem de toplumsal olmak üzere iki farklı düzeyde anlaşılmıştır. Bireyin benlik oluşumu ve gelişimi de böylelikle çok daha anlaşılır kılınmıştır. Bu makale kapsamında ise Amerikan kültürünü yansıtan "Harry and Tonto” ve Japon kültürünü yansıtan "Tokyo Story” filmleri, alanyazındaki bireycilik-toplulukçuluk ayrıştırmasından faydalanılarak yorumlanmıştır. Ele alınan filmler, bireyci-toplulukçu kültür ayrımından ziyade özerk-ilişkisel benlik modelini destekler niteliktedir. Bu bağlamda bu iki filmi kültürel benzerlikler ve farklılıklar bağlamında, Kağıtçıbaşı’nın normatif ve ilişkisel bireycilik-toplulukçuluk sınıflandırması ile Özerk-İlişkisel Benlik Modeli üzerinden ve bazı geriatrik psikoloji kuramları çerçevesinde incelemek amaçlanmıştır. Filmlerdeki karakterlerin psikolojik analizleri hem benlikleri hem de içinde bulundukları zamansal ve mekânsal bağlamları ile anlaşılmaya çalışılmıştır. Her iki filmin de başrolünde yaşlı karakterlerin yer alması dolayısıyla, filmlerin karşılaştırması yapılırken geriatrik psikoloji kuramlarına da yer verilmiştir.
Keywords : Özerk-İlişkisel Benlik, Bireycilik, Toplulukçuluk, Psikoloji, Filmler, Yaşlanma