Yakut Türkçesinde Vasıta ve Ortaklık Hali

Authors : Mehtap Solak Sağlam

Pages : 0-0

Doi:10.12780/UUSBD279

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Other

Abstract :Türk dilinde kelime oluşumu kök ve ekler ile sağlanır. Ekler isim ve fiil köklerine eklenerek onlara tür ve görev anlamı kazandırmaktadır. Türkçede isimlerin, diğer kelimelerle ilişki kurarak cümlede görev kazanmasını sağlayan; isimleri isimlere, fiillere ve edatlara bağlayan ek ve yapılar "hâl” kavramı içinde değerlendirilmektedir. İsimleri vasıta haline getiren eke vasıta hali denir. Bu ek ismin instrumental şeklini yapar, ismi fiile bağlayarak vasıta ve zaman ifade etmesini sağlar. Ortaklık hali ise, eklendiği isme birliktelik anlamı katmaktadır. Çağdaş Türk lehçelerinde ortaklık ve vasıta hali aynı ek ya da kelime ile sağlanmaktadır. Bu iki hâl Çağdaş Türk lehçelerinde "birlen, bile, ile, menen" gibi yapılarla sağlanmakta, hem vasıta hem de ortaklık hâli bu şekilde oluşturulmaktadır. Yakut Türkçesi hâl kavramında farklılık göstermektedir. Ortaklık ve vasıta hali iki farklı yapı ile sağlanmaktadır. Ortaklık hâli için Yakut Türkçesinde +LIIn eki kullanılmaktadır. Bu ek kelimeye birliktelik anlamı verir. Yakut Türkçesinde vasıta hâline baktığımızda eski vasıta hâli eki "+n" ekini zarflarda ve zaman isimlerinde görmekteyiz. Bu ekin Yakut Türkçesindeki kullanım şekli +(I)nAn şeklindedir ve eklendiği kelimeye araç ilgisi katmaktadır. Yakut Türkçesinde vasıta ve ortaklık ekleri iki ayrı yapı olarak bulunur.
Keywords : Ortaklık hali, vasıta hali, Yakut Türkçesi