İSTİKRAR BEŞGENİ MODELİ: TÜRKİYE EKONOMİSİNE MAKRO DÜZEYDE UYGULAMA

Authors : Huriye Gonca Diler

Pages : 1-21

Doi:10.17130/ijmeb.1486241

View : 85 | Download : 52

Publication Date : 2024-10-30

Article Type : Research

Abstract :Devletlerin istikrarsızlık sorunu, ülkelerin ekonomilerini etkilemektedir. Planlı ekonomiden piyasa ekonomisine geçen her ekonominin temel amacı, ekonomik gerilemenin durdurulması, iç ve dış dengesizliklerin giderilmesi ve sürekli bir ekonomik büyümenin sağlanmasıdır. Bunun için farklı düzeylerde istikrarı yönetmeyi mümkün kılacak etkili bir araca ihtiyaç vardır. Ekonomileri istikrara kavuşturmak için ortak ve temel farklılıkları vurgulamak amacıyla, bir dönemden diğerine geçişte makroekonomik politikalar hakkında bir görüş elde etmeyi sağlayan makroekonomik istikrar beşgeni kavramı kullanılmaktadır. Bu kavram, kamu politikalarının etkinliğinin değerlendirilmesi konusunda yeni bir anlayış getirmiştir. Düşük-orta gelirli Türkiye ekonomisinde 2001 yılında yaşanan kriz için uygulanan politikaların ve sonrasındaki yirmi yılın istikrar durumunu analiz edebilmek amacıyla 2002-2023 döneminde makroekonomik istikrar beşgeninin (MSP) uygulanabilirliği araştırılmıştır. Bu kıyaslama aracı, enflasyon ve ekonomik büyüme, işsizlik, bütçe açığı (GSYH’nin %’si), cari açık (GSYH’nin %’si) gibi önemli makroekonomik göstergeler arasındaki karşılıklı bağımlılığı göstermektedir. Tüm göstergeler, özel bir dereceli ölçek üzerinde temsil edilmektedir. Bu kavramı dünya ekonomilerine uygulayan çalışmalar olmasına karşın, Türkiye ekonomisi için bir çalışma bulunmamaktadır. Bu yönüyle çalışma literatürde önemli bir boşluğu doldurmayı hedeflemektedir. Bulgular, kamu politikalarının geliştirilmesine temel teşkil etmektedir. MSP modelinin ana bulguları, modelin Türkiye ekonomisinin analizi için uygulanabilir olduğunu kanıtlamaktadır. Bu model, özellikle işsizlik ve enflasyon süreci düzenlemeleri alanında kamu politikalarının etkinliğinin değerlendirilmesinde bir araç olarak kullanılabilir.
Keywords : İstikrar, Makroekonomik İstikrar Beşgeni, Türkiye Ekonomisi, İndeks Metodolojisi