EVKAF NEZARETİ 1826 ’NİN DENETİMİ ÖNCESİ VE SONRASINDA MİHRİŞAH VALİDE SULTAN VAKFI’NIN MALİ YAPISI 1797-1837

Authors : Tansu Hilmi Hançer

Pages : 1083-1100

Doi:10.17130/ijmeb.2019456399

View : 12 | Download : 16

Publication Date : 2019-12-01

Article Type : Other

Abstract :Bu çalışmada, Mihrişah Valide Sultan Vakfı’nın 1797 yılından 1837 yılına kadar olan süreçte muhasebe kayıtlarında yer alan yıllık gelirleri, giderleri ve gelir yeterliliği incelenmiştir. Başlangıçta; İslam’ın ilk dönemlerinden beri Müslüman toplumlarda önemli yeri olan vakıf kurumu hakkında bilgi verilmiş, kökeni hakkındaki farklı düşünceler ele alınmıştır. Ardından Evkaf-ı Hümayun Nezareti’nin kurulmasına değinilmiş, Nezaretin kuruluşu öncesinde ve sonrasında vakıflarda yaşananlar ile vakıflara yansıması anlatılmıştır. Vakfın kurucusu olan Mihrişah Valide Sultan’ın hayatı hakkındaki bilgiler sunulmuştur. Vakfın 1797-1837 yılları arasındaki mali verileri tahlil edilmiştir. İnceleme; 1826 yılında gerçekleştirilen ve Osmanlı Devleti’nde 19. yüzyıl başlarındaki en önemli yeniliklerden birisi olan Evkaf-ı Hümayun Nezareti’nin kuruluşuna odaklanacaktır. Mali kayıtlarda; Nezaretin denetimi öncesinde ve sonrasında yaşanan değişimler açıklanacaktır. Vakfın gelir tutarlarında ve gelir tahsilat oranlarındaki seyir tespit edilmiştir. Bununla beraber yıllara göre gelir yeterliliği de tetkik edilmiş ve vakfın mali yapısı ortaya konulmuştur. Bunda ise Nezaretin denetimde olduğu 1826 sonrasındaki yıllar ve öncesi ile karşılaştırma yapılacaktır. Ulaşılan bu sonuçlarla Evkaf-ı Hümayun Nezaretinin Mihrişah Valide Sultan Vakfı özelindeki etkinliği değerlendirilecektir.
Keywords : Evkaf Nezareti, Mihrişah Valide Sultan, Vakıf Gelirleri, Vakıf Harcamaları