+SIrA- MORFEMİNİN YAPI, KÖKEN VE GÖREV İNCELEMESİ

Authors : Emel Tek

Pages : 511-525

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2021-06-15

Article Type : Research

Abstract :Türk dili bünyesinde barındırdığı ses, ek, kelime, tamlama, cümle ve söz düzeyinde görev ve anlam içeriğine sahip olması yönüyle ayırt edilebilen en küçük düzeyden en geniş düzeye birçok yapı bilgisi kuralına sahiptir. Yapı bilgisi ilgili unsurların, bir prensip, bir kanun etrafında nasıl toplandığının cevabını verir. Ekin yapısı, bu unsurun dilde kelimeye karşı yerini, fonksiyonunu belirleyen cephesidir. Ayrıca her eki diğer eklerle yandaş ve yerdaş karşıtlık düzeninde bir araya getiren bir yapı vardır. Diğer yandan ekte, kelimede olduğu gibi müstakil bir şekil söz konusu değildir. Bir görev unsuru olması nedeniyle sahip olabileceği tüm şekilleri kelimeyle ilişkisi belirler. Bununla birlikte eke ait şeklin menşei ve hayatı eş zamanlı ve art zamanlı bir incelemeye muhtaçtır. +SIrA- eki, ilk örneklerini gördüğümüz Köktürk Yazıtlarından çağdaş Türk şivelerindeki örneklerine kadar yüzyıllardır çeşitli üst ve alt fonksiyonlarıyla hayatını sürdüren bir morfemdir. Çalışmamızda kendisine ait ayrıntılı bir yapı, menşe, fonksiyon incelemesi yapılarak ekin içeriği gözler önüne sunulmuştur.
Keywords : +SIrA-, ek, şekil, yapı, görev