Yönetişim Göstergeleri Doğrultusunda Ülkelerin Performanslarının Değerlendirilmesi

Authors : Mehmet Akif Özer, Deniz Koçak, Hasan Türe

Pages : 25-53

View : 27 | Download : 7

Publication Date : 2020-05-08

Article Type : Research

Abstract :Günümüzde politik, sosyal ve ekonomik alanlarda yaşanan çok yönlü dönüşüm süreci sonucunda, hukukun üstünlüğünü sağlama, sosyo-ekonomik şartları düzenleme, kamu etkinliğini ve hesap verebilirliği geliştirme gibi ihtiyaçlara cevap verebilmek adına "yönetişim” kavramı gündeme getirilmiştir. Devlet, özel sektör ve sivil toplum gibi farklı aktörlerin etkileşimini gerektiren bu kavram ise gerek yerel düzeyde gerekse küresel düzeyde çeşitli çıkarların içine alınabileceği ve işbirliğine dayanan eylemleri gerektiren bir yönlendirme ve denetleme kalıbı olarak kabul edilmektedir. Bu kavramın kalitesinin ölçülerek ülke performanslarının karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi amacıyla Dünya Bankası tarafından yürütülen "Dünya Yönetişim Göstergeleri” isimli raporda ise altı yönetişim göstergesi tanımlanmıştır. Ancak doğası gereği karmaşık bir yapıya sahip olan bu kavramın objektif bir şekilde ele alınarak ülkelerin yönetişim performanslarının değerlendirilmesi oldukça zor bir iştir. Bu amaçla çalışmada, Dünya Bankası tarafından tanımlanan yönetişim göstergeleri kullanılarak ülkelerin yönetişim performansları toplulaştırılmış ve ayrıştırılmış düzeylerde değerlendirilmesi yapılmıştır. Toplulaştırılmış düzeydeki değerlendirmede, ülkelerin mevcut durumlarının benzerlik seviyelerine göre kümelenmesi amacıyla k-ortalamalar yöntemine başvurulmuştur. Diğer taraftan ülkelerin bireysel olarak performans düzeylerinin tespit edilmesi yani ayrıştırılmış düzeyde değerlendirilmesinin yapılması için sentetik indeks kullanılmıştır. Toplulaştırılmış düzeydeki değerlendirme sonucunda elde edilen bulgular, ülkelerin refah, gelişmişlik ve büyüme gibi farklı birçok açıdan benzer seviyelerde bir arada değerlendirilmesini mümkün kılmakta iken ayrıştırılmış düzeydeki değerlendirme sonucunda elde edilen bulgular, ülkelerin mevcut durumlarının tespit edilmesini ve ülkeler arası farklılıkların ortaya çıkarılmasını sağlamaktadır.
Keywords : Yönetişim göstergeleri, sentetik indeks, ülke sıralaması, ülke kümelemesi