2020-2021 Yılları Arası Bülent Erkmen Afiş Tasarımlarının Erwin Ponofsky’nin İkonografik ve İkonolojik Eleştiri yöntemi ile Çözümlemesi

Authors : Özlem Kum

Pages : 344-374

Doi:10.47615/issej.1122922

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada 1972 yılında İstanbul Devlet güzel Sanatlar Akademisi Grafik Sanatlar Bölümü’nden mezun olduktan sonra grafik tasarım alanında önemli çalışmalara imza atan Bülent Erkmen’in 2020-2021 yılları arası tasarladığı afiş çalışmaları Erwin Panofsky’nin İkonografik ve İkonolojik Eleştiri yöntemiyle çözümlenmiştir. Bu eleştiri yöntemi ile değerlendirilen yapıtların sanatsal özellikleri ortaya konmuştur. Çalışmada Erkmen’in kompozisyon kurgusu, tasarımın teması ve içeriği, sanatçının anlatısı, kullanılan imler değerlendirilmiş tasarımlardaki uzlaşmalı anlam vurgulanmaya çalışılmıştır. Bülent Erkmen’in tasarladığı 11 afiş çalışmasının uzlaşımsal anlamı değerlendirilerek her afişte konuya uygun bütünlük ve işaretleri yakalamaya gösterdiği özen analiz edilmiştir. Çalışmada betimsel analiz yöntemlerinden literatür tarama, nitel araştırma yöntemlerinden belge araştırma ve Erwin Panofsky’nin "İkonografik ve İkonolojik Sanat Eleştirisi” yöntemlerinden biri olan İkincil veya uzlaşımsal anlam (İkonografik İnceleme) yöntemi kullanılmıştır. Bülent Erkmen 2020-2021 yılları arasında tasarladığı afişlerde devamlılığı ve sanatçıların kişisel bakışlarından işaretleri yansıtmaya çaba göstermiştir. Sergilerle ilgili afişlerde uyguladığı yöntem sergi içeriğindeki eserler ve sanatçılarla bağ kurma yöntemi olarak dikkat çekmektedir. Yaptığı tasarımların büyük bölümünde bu bağlantıya ek devamlılığa büyük önem verdiği sonucuna ulaşılmıştır. Her ne kadar işler birbirinden farklılık gösterse de tasarımcının eserden işaretler sunma ve devamlılık çabası özyapısal bir özellik göstermektedir. Bu nedenle bazı tasarımlarında tasarımdan çok afişin anlatıldığı eserin teması ve simgeleri incelenmiştir. Çağdaş sanat çizgileriyle anlatılar ortaya koyan Erkmen\'in sanatında kavram, düşünce, davranış şekilleriyle simgesel bağları doğru ve detaycı bir anlayışla ortaya koyduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : İkonografi, İkonoloji, Afiş Tasarımı, Bülent Erkmen