SAĞLIĞI ETKİLEYEN ETMENLERİN VE HASTALIKLARIN AKTARIMINDA MEDYANIN GÖRÜNÜMÜ

Authors : Gülnur Kaplan Esen, Miraç Pınar Mert Ebeş

Pages : 168-201

Doi:10.33464/mediaj.1341718

View : 134 | Download : 147

Publication Date : 2023-10-29

Article Type : Research

Abstract :Tıbbın alanına dâhil olan sağlık/hastalık kavramını, sosyal ve kültürel alanların dışında değerlendirmek mümkün değildir. Kişisel etmenler, yaşam koşulları ve çevresel etmenler, sosyo-kültürel etmenler sağlığın nedensellik ağı içinde birbiriyle bağlantılıdır. Hastalıkların önlenmesi, sağlığın korunması, sağlık bilincinin oluşturulması, sağlık eğitiminin sağlanması, sağlık okuryazarlığının artırılması aşamasında kitle iletişim araçlarına büyük sorumluluk düşmektedir. Kamu sağlığı enformasyonunun aktarımındaki en önemli araçlardan biri konumunda olan medya; hazırlanan içerikleri belirlenen hedef kitlelere iletmede, hedef kitlelerin farkındalığını oluşturmada ve davranışlarını yönlendirmede birincil kaynak durumundadır. Kamusal güçlerin eylem alanında bulunan sağlık ve sağlıklı olma anlayışının değişmesi ve şekillendirilmesi, medyayla sağlanmaktadır. Sağlık sorunları, medya aracılığıyla toplumsal ve ekonomi-politik bağlamından koparılmaktadır. Bu çalışmada televizyonda yayınlanan sağlık programları çerçevesinde; hastalık/sağlık kavramının medyada nasıl yapılandırıldığı ortaya konularak, sağlığı etkileyen etmenlerin aktarımında medyanın nasıl rol aldığı tespit edilip eleştirel olarak irdelenip sunulması amaçlanmıştır. Medya araçları içinde hem kolay erişilebilmesi hem de kolay tüketilebilmesi açısından televizyonda yayınlan sağlık programları, bireylerin sağlıkla ilgili enformasyonun büyük çoğunluğunu aldıkları mecradır. Bu nedenle çalışmada, televizyonda yayınlanan sağlık programları araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. CNN TÜRK Kanalında yayınlan Sağlık Kontrolü programıysa, araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Kanalın internet arşivinden izlenen Sağlık Kontrolü programının 02 Ocak 2016 – 30 Haziran 2016 tarihleri arasında yayınlanan 26 ve 04 Ocak 2020 – 31 Mayıs 2020 tarihleri arasında yayınlanan 21 bölümü incelenmiştir. Toplanan veriler, niteliksel ve niceliksel içerik çözümlemesi yöntemiyle analiz edilmiştir. COVID-19 pandemisi sürecinde ve öncesinde, sağlığı etkileyen etmenlerin aktarımında medyanın nasıl bir işlev gördüğü karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Yayınlanan sağlık programının bulguları değerlendirildiğinde, her iki dönemde de yoğunluk olarak hastalıkların, tedavi yöntemlerinin, tedavide kullanılacak teknolojik araçların üzerinde odaklanıldığı, sağlığın nedensellik ağının sekteye uğratıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Sağlık/Hastalık, Nedensellik Ağı, Medya, Sağlık Programları, Pandemi