Yozgat Ağzında Kullanılan Beş Sözcüğün Etimoloji Denemesi (Anıştırma, Hameyli, Hortuklu, Ürelüün, Mehekli) ve Etimolojide Yöntem Üzerine

Authors : Yusuf Gündüz

Pages : 118-133

Doi:10.58648/inciss.1291678

View : 78 | Download : 72

Publication Date : 2023-05-30

Article Type : Research Article

Abstract :Etimoloji, sözcüklerin ardında bıraktıkları izi takip ederek onların geçmişlerini ve nereden geldiklerini bulma çabasıdır. Kelime kökeni Yunan medeniyetine dayandırılan bu uğraş, bütün diller için olduğu kadar Türkçe içinde önemli bir bilimsel sahadır. İlk Türkçe etimoloji denemesinin Dîvânu Lugâti\'t-Türk adlı eserinde Mahmut Kaşkari tarafından yapıldığı kabul edilmektedir. Çalışmamızda Yozgat ağzında kullanılan beş kelimenin etimolojik tahlili ve etimolojide yöntem konu edilmiştir. Literatüre beş kelimenin tahlil denemesi kazandırılmasının yanı sıra etimolojide bilimsel yöntem üzerine bazı yazınların derlemesi yapılarak ana hatlarıyla etimolojide yöntem betimlenmeye çalışılmıştır. Genel ve özel diyebileceğimiz iki türlü yöntem ön plana çıkmaktadır. Genel yöntem, etimolojinin genel ilkeleri iken özel yöntem her kelime ve her araştırmacıya göre bazen de eldeki mevut bilgiye göre değişebilen yöntemdir. Bir araştırmacı dahi her bir kelime için genel etimoloji yöntemleri dışında farklı bir özel yöntem uyguladığı görülmektedir. Yozgat ağzında kullanılan Anıştırma, Hameyli, Hortuklu, Ürelüün, Mehekli kelimelerinin etimolojik tahlili, bahsedilen genel ve özel yöntemler kullanılarak yapılmaya çalışılmıştır. Etimolojik tahlili yapılmaya çalışılan beş kelimenin iki tanesi alıntı, üç tanesi Türkçe kökenli kelimelerdir.
Keywords : Etimoloji, Etimolojide yöntem, Yozgat ağzı