Trump Yönetiminin CAATSA Hamlesi (14 Aralık 2020) Ne Anlama Geliyor?

Authors : M. Sait Dilek, Şafak Oğuz

Pages : 185-218

View : 24 | Download : 7

Publication Date : 2021-05-31

Article Type : Research

Abstract :Amerika Birleşik Devletleri, devletlerle işbirliğini güçlendirmeye ve çeşitlendirmeye dayalı bir dış siyaset izlediğinde angajman politikasını (askerî, siyasi, iktisadi ve kültürel alanlarda ilişki kurma) dikkate alarak hareket etmeyi önemser. Ulusal çıkarlarına ve politikalarına ters düşen durumlar yaşandığında ise muhataplarının karar alma davranışını değiştirebilmek/cezalandırabilmek için yaptırım seçeneğinden faydalanma stratejisi benimser. Dolayısıyla bu farklılık, Amerikan dış politikasının teoride ve pratikte yaşadığı ikilemlere örnek verilebilecek bir zemin taşımaktadır. Güncel yaptırım listesi incelendiğinde; "ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası’nın” (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act/CAATSA), dünya siyasetini ve kamuoyunu yakından ilgilendiren bir etkiye/güce sahip olduğu görülmektedir. Çünkü bu yasa, hasım devletler olarak belirlediği Rusya Federasyonu, Kuzey Kore ve İran üçlüsünü birincil nitelikte yeni yaptırımlara maruz bıraktığı gibi, Rusya ile kayda değer işlem yapan üçüncü ülkelerin gerçek ve tüzel kişilerini de ikincil yaptırımlar üzerinden baskılayabilmektedir. Bu çalışmada, makro boyutta CAATSA’nın neden yürürlüğe girdiği; mikro boyutta ise Türkiye gibi NATO üyesi müttefik bir ülkeye yaptırımların hangi gerekçelerle ve yöntemlerle uygulandığı/uygulanacağı sorularına bilimsel ilkeler ışığında cevap aranmıştır. ABD-Türkiye ilişkileri çok katmanlı bir ilişki ağını çağrıştırdığından Obama’nın özellikle ikinci dönemiyle birlikte risklerin, fırsatlara göre daha çok güç kazandığı bir döneme girilmiştir. Türkiye-ABD ilişkilerinde belirsizlik ve kriz süreçlerini beslediğinden sıklıkla gündeme gelen CAATSA’nın teknik ayrıntıları hakkında yeterince akademik çalışmanın bulunmayışından ötürü yazarlar, ana kaynakları dikkate alarak çok faktörlü (multifactorial), birden fazla seviyeli (multilevel) ve analiz seviyesi (birey-devlet-sistem) yaklaşımları üzerinden konuyu incelemeye tabi tutmuşlardır.
Keywords : Yaptırım, CAATSA, ABD, Türkiye, S-400, F-35