ULUSLARARASI CEZA HUKUKU’NDA EVRENSELLİK İLKESİ

Authors : Burak Kaya

Pages : 46-60

View : 26 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada; Westphalia anlaşmalarıyla anlamı farklılaşan ‘egemenlik ilkesi’ kapsamında, modern devletlerin uluslararası hukuk çerçevesinde ihdas ettikleri evrensel yargı yetkisi (evrensellik) ilkesi irdelenmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde; Londra Sözleşmesi’yle kurulan Nürnberg Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi, idari işlemle kurulan Tokyo Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarıyla kurulan uluslararası ceza mahkemeleri ve devletlerin iç hukuk yargılamaları, evrensel yargı yetkisi kapsamında irdelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde; evrensel yargı yetkisinin uluslararası temel nedenlerine ve tanımlarına değinilmiştir. Bu bölümün sonunda; temsile dayalı yargı yetkisi de tanımlandıktan sonra evrensel yargı yetkisi ve temsile dayalı yargı yetkisi arasındaki farklar belirtilmiştir. Sonuç bölümündeyse; uluslararası suç ve sınıraşan suç kavramları kısaca tanımlandıktan sonra uluslararası suçların, evrensel yargı yetkisi kapsamında olduğu; sınıraşan suçlarda yargı yetkisinin tespitiyse, ancak sözleşmelerin incelenmesiyle belirlenebileceği, bazı sözleşmeler örnek gösterilerek ortaya koyulmuştur. Örnek gösterilen bu sözleşmeler, bazı yazarlar tarafından evrensel yargı yetkisi kapsamında değerlendirilmektedir. Ancak bu sözleşmelere göre, evrensel yargı yetkisi değil, sözleşmelerde belirtilen madde hükümlerine göre yargı yetkisinin ihdas edilmesinin gerektiği; mülkilik, kişisellik ve korunma ilkeleri uygulanamadığı durumlarda sadece temsile dayalı yargı yetkisinin uygulanabileceği ortaya koyulmuştur. Bu çalışmadaki asıl amaç; evrensel yargı yetkisinin temsile dayalı yargı yetkisinden farklı bir yetki ilkesi olduğu sonucuna ulaşmaktır. Böylece devletler arasında ortaya çıkabilecek yetki çatışmaları da önlenmiş olacaktır. Uluslararası suç ve sınıraşan suç kavramlarına kısaca ve sonuç bölümünde yer verilmesindeki amaçsa, ‘suç tipi’ açısından konunun anlaşılabilirliğini sağlamaktır.
Keywords : Evrensellik İlkesi, Uluslararası Ceza Mahkemeleri, Temsile Dayalı Yargı Yetkisi