TÜRKÇEDE İKİ AYRI -lIk EKİ

Authors : Çağlayan Yılmaz

Pages : 690-707

Doi:10.37999/udekad.1533489

View : 37 | Download : 43

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada Türkçede birbirinden farklı iki -lIk ekinin var olduğu kanıtlanmak istenmiştir. Bu eklerden biri isimden sıfat türetirken diğeri sıfattan isim türetmektedir. Çalışmada öncelikle -lIk eki üzerine yapılmış olan değerlendirmeler eleştirilmiş, sıfat türeten ekle isim türeten ekin aynı ek olamayacağına dikkat çekilmiştir. Aradaki biçimsel ve sözdizimsel farklara değinilmiş, bu farkların tek bir ekin iki farklı işlevi olarak yorumlanamayacak denli önemli olduğu vurgulanmıştır. İki farklı ekin var olduğunu kanıtlayabilmek için bir köken araştırması yapılmıştır. Öncelikle ekin, tarihî ve çağdaş Türk yazı dillerindeki imlası ve anlama olan katkısı tespit edilmiştir. Ancak Türkçede eklerin pek çoğu oluşumlarını karanlık dönemlerde tamamlanmış olduğundan iki ayrı -lIk ekinin varlığını, tarihî ve çağdaş Türk yazı dillerindeki kullanımlarından tespit etme imkânı yoktur. Çünkü imla ve anlam yönüyle her iki ek birbirine karışmıştır. Bu sebeple iki farklı ekin oluşumunda birbirine bağlı olarak gerçekleşen dilbilgiselleşme, fonolojik çeşitlenme ve ek birleşmesi süreçleri üzerinden yeni bir soruşturma yapılmıştır. Bu soruşturma Türkçenin biçimsel ve sözdizimsel ilkelerinin dikkate alınmasını gerektirmiştir.
Keywords : -lIk eki, yapım eki, dilbilgiselleşme, ek birleşmesi