Soylu Vahşı̇ Tutkusu: Juan José Saer’in “Kimsesiz” Romanını Üzerinden Bir Okuma

Authors : Azem Sevindik

Pages : 629-645

Doi:10.37999/udekad.1521857

View : 65 | Download : 72

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research

Abstract :Kültür kavramı üzerine sayısız tanımlamalar, anlamlandırmalar, yaklaşımlar yığını söz konusudur. Kültür tartışmaları, arkaik dönemlerin konusu olmaktan ziyade yazının icadı sonrasına ve daha da özelinde modern zamanlara özgü bir mesele olmuştur. Özellikle Aydınlanma Dönemi’yle başlayıp Sanayi Devrimi ile hız kazanan “kapsayıcı” kültür kavramını anlamlandırma süreci çeşitlenmiş, “yüksek kültür”, “köylü kültürü”, “şehir kültürü”, “halk kültürü”, “popüler kültür”, “kitle kültürü”, “alt kültür”, “üst kültür” gibi kavramlar tartışılmaya başlanmış, entelektüel zümrede kültürün çeşitli alanlarına yönelik pek çok mesele üzerine kafa yorulmuştur. Bu tartışmaların gölgesinde, sömürgeci kültürlerde, yeni keşfedilen topraklarda yaşayan yerliler “soylu-vahşi” olarak adlandırılmış ve yaşantılarındaki doğallık üzerinden yüceltici bir tutum doğmuştur. Avrupalı halklar göz önüne alındığında “yerliler”, kültürel gelişmişlik durumları itibariyle vahşi olarak görülüyor; diğer taraftan insani yapıları ve doğaya, hayvanlara, bitkilere, birbirlerine, öteki insanlara/kültürlere karşı tutumları itibariyle özlerinde bir soyluluk barındırdıkları kabul ediliyordu. Batılı aydınların bu çelişkili tutumu, zamanla bir tutku hâlini almış ve edebî eserlerde kendine yer bulmuştur. Bu çalışmada, kültürel bir mesele olarak “soylu vahşi”lik, Juan José Saer’in Kimsesiz romanı üzerinden yorumlanmıştır. Yazarın, bu eserinde “soylu vahşi”liği bilinçli olarak ele aldığı, eserini “kültürlülük-kültürsüzlük” meselesi üzerinden kurguladığı, romanın ana karakterinin deneyimleriyle “medeniler ve vahşiler” arasında karşılaştırmalar yaptığı anlaşılmıştır. Bu eserin çözümlenmesi ile Batı kültürünün “soylu-vahşi” olarak adlandırıldığı yerli kültürlere dair görüş ve tutumları bir edebî eser üzerinden açığa çıkarılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Kültür, medeniyet, soylu vahşi, Juan José Saer, Kimsesiz, roman