Diliçi Çeviride Yanmetinsel Unsurlara Bakış: Ankara Mahpusu Örneği

Authors : Esra Çimen Karayürek

Pages : 584-595

Doi:10.37999/udekad.1516506

View : 42 | Download : 35

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research

Abstract :Çeviribilim çalışmaları her geçen gün farklı bir alanla kendi kuramsal yapısını geliştirip yenilemektedir. Bu bağlamda diliçi çeviri, çeviribilimin bir alt alanı olarak kuramsallaştırılmaya başlanmış, özellikle de yakın geçmişte dil reformu yaşayan Türk Dilinde bu hususta çeviri yazı ve dilde sadeleştirme yoluyla yapılan diliçi çeviri çalışmaları artmıştır. Tanzimat Dönemiyle başlayan dilde sadeleştirme çalışmaları, 1928’de yapılan harf devrimiyle desteklenmiş, söz konusu çalışmalar özellikle Cumhuriyetin ilk yıllarında titizlikle gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada dilde sadeleştirme bağlamında ele alınan Suat Derviş’in Ankara Mahpusu adlı eseri, yazarı vefat etmiş olan eserin yeniden yayına hazırlanırken yanmetinsel unsurlarının diliçi çeviri bağlamında ne kadar değiştiği ve bu değişikliğin olağan süreçteki gerekliliği tartışılmıştır. Gerard Genette’in tasnif ettiği yanmetinsel unsurlar kullanılarak değerlendirilen çalışmada, yanmetinsel unsurların diliçi çeviride, diller arası çeviride de olduğu gibi zamana ve mekâna göre değişebileceği, yayınevlerinin aldıkları kararlara göre ekleme veya çıkarmaların yapılabileceği, bu durumun da eserlerin alımlanmasında birtakım etkilerinin olabileceği tespit edilmiştir.
Keywords : diliçi çeviri, yanmetin, dil reformu, Suat Derviş, Ankara Mahpusu