İhracat Çeşitlendirmesinin Belirleyicileri: Seçilmiş Ülkeler İçin Dinamik Panel Veri Analizi

Authors : Ercan Yaşar

Pages : 1039-1054

Doi:10.18506/anemon.895060

View : 24 | Download : 8

Publication Date : 2021-08-31

Article Type : Research

Abstract :İhracat çeşitlendirmesi ve ekonomik gelişmişlik arasındaki ilişki üzerine iki görüş bulunmaktadır. İlki; ülkelerin önce uzmanlaşıp daha sonra çeşitlendirmeye yöneldiklerini iddia ederken, diğeri; gelişmenin sonraki aşamalarında uzmanlaşmanın yeniden ortaya çıkacağını ve U şekilli bir yapı izleyeceğini savunan görüştür. İki görüşün ortak noktası ise özellikle gelişmekte olan ülkelerin kalkınmanın bir aşamasında çeşitlendirme politikasını benimseyeceklerini kabul etmeleridir. Bir ülkenin ihracat sepetini çeşitlendirebilmesi son derece zor ve uzun bir süreçtir. Bu nedenle ihracat sepeti çeşitlendirmesinde uygun politikalar oluşturulabilmesi için çeşitlendirmeyi etkileyen faktörlerin iyi belirlenmesi gerekir. Bu amaçla bu çalışmada ülkelerin ihracat mal çeşitlendirmesini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çeşitlendirme indeksinin zaman içindeki kalıcılığını açıklamak amacıyla Sistem GMM Yöntemi kullanılmıştır. 2005-2019 dönemi için 55 ülkeden elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir: i) İhracat mal çeşitlendirmesinin geçmiş değeri ihracat çeşitlendirmesini açıklamada önemlidir. ii) Ar-ge harcamaları, işe başlama kolaylığı puanı, esğitim, nüfus ve DYY ihracat çeşitlendirmesini arttırmaktadır. iii) Kişi başına düşen GSYİH, doğal kaynak rantı, marka başvuruları, reel efektif döviz kuru ve ithalat konsantrasyon endeksindeki artışların ise ihracat sepeti yoğunlaşmasına neden olduğu görülmüştür.
Keywords : İhracat çeşitlendirmesi, dinamik panel veri analizi, sistem GMM