Elcezire İstiklâl Mahkemesi Üyesi Mehmet Yasin Sani Kutluğ’un Hayatı ve Yasama Faaliyetleri (1889-1973)

Authors : Nevzat Erdogan

Pages : 1753-1762

Doi:10.18506/anemon.712320

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-11

Article Type : Research

Abstract :tiklal Mahkemeleri, kuruluş gayeleri ve işleyişleri bakımından devamlı suretle tartışma konusu olmuştur. İlk defa Kurtuluş Savaşı yıllarında kurulan bu mahkemelere Cumhuriyetin ilk yıllarında da rastlanmaktadır. Cumhuriyetin ilanından evvel kurulmuş olan son İstiklâl Mahkemesi olan Elcezire İstiklâl Mahkemesi’dir. Elcezire Cephesi Kumandanlığının talebi üzerine 22 Ocak 1923 tarihinde Meclis’te yapılan müzakereler sonucunda kurulmuştur. Asker kaçakları, bunlarla ilgili suçlara bakmak üzere kurulan ve merkezi Diyarbakır’da olan bu gezici mahkeme Elcezire Cephesi’ni ihtiva eden Diyarbakır, Bitlis, Elaziz, Malatya, Urfa, Mardin, Siverek, Ergani, Genç, Muş, Siirt illerini kapsayan geniş bir bölgeden sorumlu olup, toplam doksan davayı karara bağlamıştır. Mahkeme üyelerinin seçimi sonucunda görev alan beş üyeden biri de I. Dönem Gaziantep Mebusu Yasin Bey (Mehmet Yasin Sani Kutluğ) idi. Bu çalışmada Elcezire İstiklâl Mahkemesi’nin kuruluş süreci ile bu mahkemenin üyeliğini yapmış olan I. Dönem Gaziantep Mebusu, Kırmızı-Yeşil Şeritli İstiklal Madalyası sahibi Yasin Bey’in hayatı ve yasama faaliyetleri ele alınmıştır.
Keywords : Elcezire, İstiklâl Mahkemesi, Asker Kaçakları, Firariler, Mehmet Yasin Sani Kutluğ