Sorgum x Sudanotu Melezi ve Sudanotu Çeşitlerinde Hasat Zamanının Makro Besin Maddeleri Konsantrasyonlarına Etkisi

Authors : Mehmet Arif Özyazici, Semih Açikbaş

Pages : 47-58

Doi:10.19159/tutad.657183

View : 23 | Download : 6

Publication Date : 2020-02-29

Article Type : Research

Abstract :Bu araştırma, ikinci ürün olarak yetiştirilen sorgum x sudanotu melezi (Sorghum bicolor x Sorghum sudanense Stapf) ve sudanotu [Sorghum sudanense (Piper) Stapf] çeşitlerinde hasat zamanının bazı mineral madde içeriklerine etkisinin belirlenmesi amacıyla planlanmıştır. Araştırmada tarla denemesi, Türkiye’nin yarı kurak iklim kuşağında yer alan Diyarbakır ilinde yürütülmüştür. Araştırmanın bitkisel materyalini; "Sugar Graze-II” ve "Nutri-Honey” sorgum x sudanotu melezi çeşitleri ile "Gözde-80” sudanotu çeşidi oluşturmuştur. Hasat zamanı olarak tam çiçeklenme, süt olum ve hamur olum devreleri ele alınmıştır. Tarla denemesi, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırma sonucuna göre, fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca) ve magnezyum (Mg) yönünden ele alınan çeşitler arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiş; Nutri-Honey sorgum x sudanotu melezi mineral içeriği bakımından en zengin (% 0.35 P, % 2.11 K, % 0.56 Ca ve % 0.19 Mg) çeşidi oluşturmuştur. Hasat zamanı geciktikçe bitkilerin içerdiği P, K ve Mg miktarlarının azaldığı, Ca oranlarının ise arttığı tespit edilmiştir. İki yılın ortalaması olarak; en yüksek P (% 0.34), K (% 2.26) ve Mg (% 0.18) değerleri tam çiçeklenme devresinde, en yüksek Ca oranı ise süt olum (% 0.55) ve hamur olum (% 0.58) dönemlerinde biçilen bitkilerden elde edilmiştir. Sorgum çeşitlerine ait kaba yemlerin K yönünden hayvanların ihtiyacını karşılamada yeterli düzeyde olduğu; P, Ca ve Mg oranlarının ise yem rasyonlarında olması gereken sınır değerin altında olduğu belirlenmiştir. Hem çeşitler hem de hasat zamanları itibariyle kuru otun Ca/P oranı hayvan sağlığı açısından herhangi bir risk oluşturmadığı verilerden anlaşılmıştır. Araştırma sonucunda, çeşit ve hasat zamanlarına göre K/(Ca+Mg) oranı 1.80-3.72 arasında değişim göstermiş; ortalama 2.71 K/(Ca+Mg) oranına sahip sorgum çeşitlerinin, hayvan sağlığı açısından tetani hastalığı riski taşıdığı belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre; kullanılan sorgum çeşitlerinden elde edilen kuru otun, tek başına kaba yem olarak kullanılması durumunda yem rasyonlarına P, Ca ve Mg içeren maddelerin ilave edilmesi ve/veya adı geçen bu minerallerce zengin yemlerle birlikte sorgumun hayvan beslemede kullanılması uygun olacaktır.
Keywords : Sorgum, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, ot tetanozu