Batman Kentinde Mekânsal Büyümenin Arazi Kullanımına Etkisi

Authors : Adnan Alkan

Pages : 260-273

Doi:10.19159/tutad.446247

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2018-10-31

Article Type : Research

Abstract :Kentsel alanların mekânsal büyümesi ve gelişmesiyle birlikte, kentsel arazi kullanım içerisinde köklü değişiklikler meydana gelmektedir. Kentsel büyüme planlı ve kontrollü bir şekilde gerçekleşmediği takdirde çevre kirliliği başta olmak üzere, çarpık ve düzensiz yapılaşmaya, tarım arazilerinin şehir içerisinde kalmasına ve vasıflarını yitirmesi vb. çeşitli olumsuzluklara yol açmaktadır. Türkiye’de özellikle 1980’li yıllar ve sonrasında yaşanan kentsel büyüme ülke geneline hızlı bir şekilde yayılmıştır. Bu bağlamda Türkiye’de hızlı kentleşme ve sanayileşme yaşayan kentlerden biri olan Batman araştırma konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada hızlı şehirleşme süreci yaşayan Batman kentinin 1985 ve 2016 yıllarına ait uydu görüntüleri kullanılarak kent ve çevresinde arazi kullanımı nasıl bir gelişme gösterdiği belirlenmiştir. Buna ek olarak 1985-2016 yılları arasındaki süreçte şehirsel gelişim alanı içerisinde arazi kullanım sınıflamasına göre şehrin hangi alanlar üzerinde ne kadar genişlediği belirlenmiştir. Batman kentinin kentsel gelişimini ve kentin arazi kullanım sınıflamasını belirlemek için 1985 ve 2016 yıllarına ait Landsat TM ve OLI uydu görüntüleri kullanılmıştır. 1985 ve 2016 yıllarına ait kentsel alana dönüşen arazi sınıfları değişimleri analiz edilerek saptanmıştır. Çalışmanın sonucunda elde edilen tüm arazi sınıflarından yerleşime doğru bir dönüşümün olduğu belirlenmiştir. Nitekim 1985 ve 2016 yıllarına ait uydu görüntüleri temel alınarak yapılan analizler neticesinde Batman kentinin 30 yıllık süreçte 1730 hektar büyüyerek, yaklaşık % 167 oranında mekânsal genişleme sağladığı anlaşılmaktadır. Buna karşın kuru tarım arazileri ise 30 yıllık süreçte yaklaşık 2400 hektar azalmış ve % 20’ye yakın bir kayıp yaşamıştır. 
Keywords : Batman, arazi kullanımı, mekânsal büyüme, coğrafi bilgi sistemleri