Azot ve Kükürt Beslenmesinin Buğday Tanesine Çinko ve Demir Taşınmasındaki Rolü

Authors : Hatun Barut, Sait Aykanat, Selim Eker

Pages : 96-102

Doi:10.19159/tutad.300725

View : 24 | Download : 6

Publication Date : 2017-02-28

Article Type : Review

Abstract :Son yıllarda yapılan araştırma sonuçları, tahıl tanelerinin mineral element (çinko ve demir) konsantrasyonları  bakımından fakir olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle tahılların beslenme kalitesinin arttırılması gerekmektedir.  Buğdayda tane verimi ve protein konsantrasyonuna, azot ve kükürt beslenmesinin önemli etki yaptığı bilinmektedir. Bazı  fiziksel ve moleküler mekanizmalardan dolayı bitkilerin azot beslenme statüleri çinko ve demir alımlarını ve birikimini  etkileyen en önemli kompenent olduğu gösterilmektedir. Buğdayın kükürt ihtiyacı azota göre azdır. Ancak, kükürt  eksikliğinde protein olmayan azotlu bileşikler (asparagine, glutamine) birikmekte, kükürt içeren amino asitlerin (sistein,  methionine) sentezi ve tanedeki birikimleri azalmaktadır. Buğday tanesinin çinko (ve demir) içeriğinin arttırılması çabaları;  çinkonun kök bölgesinden absorbsiyonu, kökten bitki dokularına taşınması, floemde taşınımı, çinkonun bitkinin vejetatif  dokusundan gelişmekte olan tohuma taşınması ve tohumda çinkonun depolanması gibi, süreçlerdeki bilgi eksikliğinden  dolayı engellenmektedir. Literatürde artan kanıtlar, yukarıda sayılan faktörlerin azotlu gübreleme veya bitkinin azot  metabolizması tarafından etkilendiğini işaret etmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalarda, tanenin çinko ve demir  konsantrasyonunun, azot uygulamasıyla arttırılabileceği ve çinko ve azot uygulamalarının makarnalık buğdayın tane çinko  konsantrasyonunun arttırılmasında sinerjik etki yaptığı belirtilmiştir. Çinkonun floem yoluyla taneye taşınabilmesi için,  kükürt içeren amino asitlerle ligand oluşturması gerektiği belirtilmiştir. Bu çalışmada, buğday tanesinde çinko ve demir  birikiminde, azot ve kükürt beslenmesinin önemi vurgulanmıştır.
Keywords : Buğday, azot, kükürt, çinko, demir, kalite