Ekonomide Dış Denge Haberlerinin Üretiminde İktidarın Sunumuna Yönelik Ekonomi Politik Bir Analiz

Authors : Işıl Şimşek

Pages : 123-144

Doi:10.17829/turcom.1122489

View : 96 | Download : 136

Publication Date : 2023-06-01

Article Type : Research Article

Abstract :Makalede Propaganda Modeli’nin "medya diğer işlevlerinin yanında kendini finanse eden ve denetleyen güçlü toplumsal grupların çıkarına hizmet etmekte ve onlar lehine propaganda yapmaktadır” temel önermesi literatürde henüz ele alınmayan ve ekonomide olumsuz göstergelerden kabul edilen cari açık ve dış ticaret açığı haberleri üzerinden sınanmaktadır. Bu kapsamda Propaganda Modeli’nin filtreleri kullanılarak ekonomide dış denge haberlerinde iktidarın üretilme biçiminin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma 50.000’in üzerinde günlük satışı olan Sabah, Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerinin 2003-2012 yılları arasında yayınlanan sayıları üzerinde gerçekleştirilmiştir. Modele uygun olarak gazeteler ilk dört filtre yapısına göre ele alınmış, hâkim ideoloji neoliberalizm olarak kabul edilmiştir. Üçüncü filtre olan kaynak yapısı literatürdeki tartışmalar ve haberlerin yapısal özellikleri de düşünülerek söylem yapısı, dış ve iç retorik boyutlarında genişletilmiştir. Tam sayım yöntemiyle araştırma evrenine alınan üç yaygın gazetenin ulaşılan sayılarında toplam çalışma evreni büyüklüğü 400 haber olarak tespit edilmiş, veri kaynakları İçerik analizi kullanılarak incelenmiştir. İktidara ve ekonomi politikalarına yönelik üretilen 36 haberdeki söylem yapıları ise Thompson’un İdeolojik İşleyiş Modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada gelir ve mülkiyet yapıları bakımından benzer özellik gösteren Sabah ve Hürriyet gazetelerinin iktidarın ekonomi politikalarına ve iktidara yönelik ağırlıklı olarak pozitif söylem ürettikleri, bu durumun iç ve dış retorik özellikleriyle de tutarlı olduğu saptanmıştır. Buna karşın, reklama bağımlılık oranı düşük olan ve mülkiyet yoğunlaşması olmayan Cumhuriyet gazetesinin ise ağırlıklı olarak negatif ve eleştirel haber üretimi yaptığı tespit edilmiştir.
Keywords : Cari Açık Haberleri, Dış Ticaret Açığı Haberleri, Medyanın Ekonomi Politiği, Propaganda Modeli, İdeolojik Yorumsama Yöntemi.