Sociological and Marxist Analysis of Surveillance in the Process Leading to Data Surveillance

Authors : Eyüp Al

Pages : 323-339

Doi:10.17829/turcom.1051028

View : 29 | Download : 12

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmanın amacı geçmişten günümüze gözetimin değişik safhalarını ortaya koyarak veri gözetimini sosyolojik ve Marksist analize tabi tutmaktır. Sosyolojik analiz ile gözetimin sosyal çıktıları, Marksist analiz ile gözetimin ekonomik ve politik nedenleri ele alınmaktadır. Bununla birlikte gözetimin çağdaş yapılanması tartışmaya açılarak dijitalleşmesinin ve akışkan bir hal almasının yeni bir gözetleme ve denetleme biçimi olarak veri gözetimini doğurduğu iddia edilmektedir. Dolaysıyla Bentham’ın "Panoptikon” fikri ile Foucault’nun metinleri etrafında tanımlanan klasik gözetleme koşulları fazlasıyla değişmiştir. Bu değişim sadece yapısal olmadığı için gözetim mekanizmasının ve amaçlarının tarihsel süreçte hangi aşamalardan geçtiği tartışmaya açılmaktadır. Çağdaş dönemde hızın ve esnekliğin her türlü gündelik eylemi belirlediği bir noktada gözetim de dönüşmektedir. Bu dönüşümü anlayabilmek için makalede gözetimin nasıl daha akışkan ve hareketli bir forma ulaştığı, beden yerine dijital ortamlardaki eylemlerin takibinin veri ekseninde gerçekleştirildiği incelenmektedir. Sonuç olarak gözetleme biçimlerinin baskıdan uzaklaştığı, bireylerin gönüllü olarak gözetime dahil edildiği, veri gözetiminin ekonomik ve politik çıkarlar için kullanıldığı, verinin herhangi bir zaman ve mekân sınırına takılmaksızın çok daha verimli, bireysel ve anlık enformasyon sunduğu görülmektedir.
Keywords : Panoptikon, Gözetim, Enformasyon Teknolojileri, Veri Gözetimi, Sosyolojik ve Marksist Analiz