Reflections of Asabiyyah Effect on Social Differentiation in Social Media: The Case of the July 15th Military Coup Attempt

Authors : Mustafa Sami Mencet, Onur Ertürk

Pages : 1-12

Doi:10.17829/turcom.423215

View : 21 | Download : 13

Publication Date : 2019-05-31

Article Type : Other

Abstract :15 Temmuz kalkışmasında önemli ilkler yaşanmıştır ve bunlardan en göze çarpanı da meclis binası başta olmak üzere bazı önemli kamu binalarının orduya ait hava araçlarıyla ilk defa vurulmuş olduğu gerçeğidir. Yine bu kalkışma sırasında ilk defa sivillere bu kadar yoğun bir biçimde yaylım ateşleri açılmış, buna mukabil sivil halkın direnişi de ilk defa bu kadar sert ve ödünsüz olmuştur. Önceki darbelerde darbecilerin kontrolüne giren kitle iletişim araçları, bu kalkışmada darbeciler tarafından kontrol altına alınamaması darbe girişiminin başarısız olmasında büyük rol üstlenmiştir. Cumhurbaşkanı’nın vatandaşları meydanlara direniş için davet etmesiyle kısa sürede sosyal medyada örgütlenen çok sayıda kişi kısa sürede tankların ve silahlı askerlerin önüne kendilerini siper etmiş, silahlı saldırılar sonucunda 173 sivil şehit olmuştur. Bütün bunlar olurken başka bir kesim de yaşananlara sessiz kalmış veya ATM’lere ve marketlere olası bir iç savaş tehdidi nedeniyle akın etmiştir. Kalkışma sürecinde sosyal medyadaki hareketlilik dikkate alındığında bu iki kesimin de sosyal medyada üretilen içeriklerden etkilendikleri ve buna paralel davranışlarda bulundukları anlaşılmaktadır. Her iki grubun olayları kavrama, tutum edinme ve davranışta bulunma sürecine etki eden unsurları çözümlemek, ülkenin refahına ve toplum barışına doğrudan etki edebilecek güçteki bu tarz girişimlerin önlenmesi için elzemdir. Bu amaçla gerçekleştirilen çalışmada kalkışma süreci ve sonrasındaki sosyal medya hareketliliği kitlelerin olaylara gösterdikleri tepkilerle birlikte analiz edilmektedir. Çalışmada 15 Temmuz kalkışması sürecinde yaşananların sosyal medyadaki farklı yansımalarını temsil eden iki adet etiket (hashtag) ve iki adet görsel, R.Barthes’ın Göstergebilimsel Düz/Yan Anlam Çözümlemesi yöntemiyle ele alınırken hükümete yakın ve muhalif çevrelerin birbirinden farklı tutumlar takınması ve sergilenen kolektif eylemler de İbn Haldun’un Asabiyet Kuramı çerçevesinde incelenerek kitlelerin birbirinden farklı tavırlar takınmasında medyanın rolü analiz edilmiştir. Bulgular, ülkemizdeki toplumsal barışı tehdit eden ve ayrımcılığı pekiştiren unsurları özetlemekte; ayrıca Asabiyet Kuramının özellikle ülkemizdeki toplumsal olayları çözümlemede ne kadar önemli bir yöntem olduğunu göstermektedir.
Keywords : Sosyal Medya, 15 Temmuz, Asabiyet, İbn Haldun, Göstergebilim