Gever Ovası’nda Tespit Edilen Convolvulus L. Türleri ve Bunların Potansiyel Biyolojik Kontrol Etmenleri

Authors : Mesut Sirri, Cumali Özaslan

Pages : 69-84

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2022-07-04

Article Type : Research

Abstract :Biyolojik çeşitlilik açısından son derece zengin olan Yüksekova Havzası Gever Ovası’nda (Yüksekova/Hakkari) 232 farklı noktada iki yıl boyunca (2020-2021) sürveyler gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında Türkiye’de önemli bazı yabancı ot türlerini barındıran Convulvulus L. cinsine ait türler, bunların bölgedeki popülasyon yoğunlukları ile rastlanma sıklığı saptanmıştır. Ayrıca cinse dahil türler üzerinde bulunan biyolojik kontrol ajanları da belirlenmiştir. Çalışma alanında; Convolvulus arvensis L., Convolvulus betonicifolius Mill. subsp. peduncularis (Boiss.) Parris ve Convolvulus lineatus L. olmak üzere Convulvulus cinse dahil 3 bitki türüne rastlanmıştır. C. betonicifolius ve C. lineatus türlerinin rastlanma sıklıkları sırasıyla %6,6 ve %1,7 seviyesinde iken C. arvensis bölgedeki rastlanma sıklığının %60.7 olduğu görülmüştür. Bölgede C. betonicifolius (Kaba tüylü tarla sarmaşığı) türünün tarım alanlarında, C. lineatus’un (Çizgili sarmaşık) ise mera alanlarında lokal olarak popülasyon oluşturduğu gözlemlenmiştir. Ancak C. arvensis’in (Tarla sarmaşığı) ise bölgede ekim nöbetinde yer alan bütün kültür bitkilerinde rastlandığı ve ekonomik düzeyde sorun oluşturabildiği belirlenmiştir. Tarla sarmaşığının, doğal ekosistemler ile yol/tarla kenarları, yerleşim yerleri vb. tarım dışı alanlarda da yaygın olarak bulunduğu saptanmıştır. C. arvensis üzerinde 4 mikrofungus [Aecidium convolvulinum Speg., Alternaria atra (Preuss) Woudenb. & Crous, Cercospora convolvulicola M. Bakhshi, Arzanlou Babaiahari, Crous & U. Braun., Curvularia inaequalis (Shear) Boedijn] ile 2 böcek türü [Hypocassida subferruginea Schrank, 1776 (Coleoptera:Chrysomelidae), Spermophagus sericeus Geoffroy, 1785 (Coleoptera:Bruchidae)] türü tespit edilmiştir. Ancak diğer iki tür üzerinde herhangi bir biyolojik kontrol etmenine rastlanmamıştır. Çalışma alanında C. arvensis üzerinde bulunan etmenlerin yabancı otun popülasyonlarını önemli ölçüde baskı altında tuttuğu görülmüştür. Dolayısıyla çalışma alanında yararlı organizmaların desteklenerek korunmasının büyük önem taşıdığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca bölgedeki diğer yabancı otların da potansiyel biyolojik mücadele ajanları yönüyle gözden geçirilmesini amaçlayan detaylı sürvey çalışmalarının yapılmasında fayda bulunduğu kanaatine varılmıştır.
Keywords : Convolvulus spp., Convolvulus arvensis, biyolojik kontrol, tarla sarmaşığı, Gever ovası, Hakkâri, Türkiye