Tokat İlinde Görülen Bazı Bitkilerin Boya Bitkisi Olarak Kullanım Olanakları

Authors : Izzet Kadioğlu, Bahadır Şin, Burcu Kinali

Pages : 7-15

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2019-07-04

Article Type : Research

Abstract :Bitkisel boyamacılık bitkilerin kök, gövde, yaprak ve çiçeklerindeki boyarmaddelerden yararlanılarak yapılan boyamacılık işlemidir. Bu işlem neredeyse insanlık tarihi kadar eski olup, tarih boyunca farklı bitkiler farklı şekillerde kullanılarak boyama işlemi gerçekleştirilmiştir. Anadolu’da da farklı bitkiler kullanılarak bitkisel boyacılıkla halı ve kilim boyacılığı yapılmıştır. Bu çalışmada Tokat ilinde bulunan 7 farklı bitkinin [üzerlik ( Peganum harmala L.), aspir ( Carthamus tinctorius L.), kekik ( Thymus vulgaris L. ) , güneş sütleğeni ( Euphorbia helioscopia L. ) , boyacı papatyası ( Anthemis tinctoria ), yapışkan ot ( Galium aparine) ve gül hatmi ( Althaea officinalis L.)] boyacılıkta yün ve pamuk üzerinde farklı 2 farklı mordanda ve mordansız olarak kullanılması sonucu elde edilen boyaların renk kodlarının belirlenmesi için yapılmıştır.  Mordan maddesi olarak göztaşı (bakırsülfat) ve elma sirkesi kullanılmıştır. Bitkilerden elde edilen boyar madde ile boyanan saf pamuklar pantone renk skalasındaki renk kodlarına göre tanımlaması yapılmıştır. Ayrıca boyanan pamukların göze hitap edecek renklere sahip olduğu da gözlemlenmiştir. Elde edilen bu sonuçlar doğrultusunda sentetik kimyasalların ve sentetik boyar maddelerin insan sağlına ve çevreye vermiş olduğu zararları göz önüne alındığında doğal boyacılığın önemi giderek artmaktadır.
Keywords : Boya bitkisi, yabancı ot, mordan, bakır sülfat, elma sirkesi