Kur’ân’ın Doğru Anlaşılmasında Önemli Bir Faktör: Şibih

Authors : Akif Yıldırım

Pages : 271-291

Doi:10.53112/tudear.1474537

View : 49 | Download : 52

Publication Date : 2024-06-28

Article Type : Research

Abstract :Kur’an’ın dili; özellikle tekrarlar, benzetmeler, metaforlar ve diğer retorik figürlerin kullanımını itibariyle zengindir. Kur’an’ın üslûbunu zenginleştiren unsurlardan biri de şibih cümlelerdir. Şibih cümleler, Arap dilinin estetik ve edebi yönünü vurgulamasıyla öne çıkmakta ve metne, anlam ve ifade zenginliği kazandırarak dilin estetik yönünü güçlendirmektedir. Kur’an-ı Kerim’de de şibih cümle kalıplarının sıkça kullanılması konunun önemini göstermektedir. Bu çalışmada Kur’an-ı Kerim’deki şibih cümle kalıplarının anlama olan etkisi konu edinmektedir. Cümle içerisinde genellikle anlamın tamamlayıcı unsuru olarak görülen şibih cümleye, müfessirlerin ve dilbilimcilerin yaklaşımı ve yorumlara etkisinin tespiti amaçlanmıştır. Çalışma, Nitel Araştırma Yöntemi’nin ‘doküman incelemesi’ esası dikkate alınarak yapılmıştır. Toplanan veriler arası ilişkinin değerlendirilmesi ‘içerik analizi’ne dayalı olarak yorumların kıyasıyla gerçekleştirilmiştir. Dilbilimsel tefsirler ve dilbilimcilerin görüşlerinin kıyası neticesinde şibih cümlelerin irâbtaki konumuna göre manaya etki ettiği tespit edilmiştir. Örnek ayetlerle açıkladığımız bu durum, bazen cümle içerisinde kapalılığın giderilmesi, bazen eksik mananın tamamlanması bazen de mananın tahsise uğraması gibi durumlarda kendisini göstermiştir. Sonuç olarak; Kur’an’ın verdiği mesajdaki incelikte, kelime seçiminin ve cümle yapılarının önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu durum şibih cümlenin, takdim veya tehir sebebiyle ayetlerin manasında etkili olduğu gibi şibih cümlenin mütaallakının fiil veya isim olmasıyla da doğrudan ilintilidir. Çalışma, dilbilgisiyle ayetlerin manasının birbirine hassas bir şekilde bağlı olduğunu bizlere göstermektedir.
Keywords : Tefsir, Kur’an, Üslûbü’l-Kur’an, Şibih cümle, Yorum.