1970’lı Yıllarda Türkiye’de İktidar ve Sinema İlişkileri

Authors : Yalçın Lüleci

Pages : 495-528

View : 19 | Download : 26

Publication Date : 2020-12-17

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada, 1970’li yıllarda Türkiye’deki iktidar ve sinema ilişkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. 12 Mart Muhtırası ve sonrasında yaşanan şiddet olayları, siyasal kutuplaşma, bir türlü sağlanamayan siyasal istikrar, Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasındaki ambargo, petrol fiyatlarındaki yükselme ve piyasada temel ihtiyaç maddelerinin bulunamaması gibi sıkıntıların yaşandığı 1970’ler, sinema alanında da sorunların yaşandığı bir dönemdir. Yeni ortaya çıkan televizyonla rekabet etmek ve filmlere kaynak yaratmak amacıyla tefecilere başvurmak zorunda kalan, seyirci, salon ve hasılat kaybı yaşayan ve bunu aşmak için düşük maliyetli seks ve arabesk filmlerine yönelen sinema, geleneksel aile seyircisini de kaybetmiş ve sektörel bir daralmaya uğramıştır. Ana akım sinemada bunlar olurken sosyalist ve İslamcı söylemi olan ve sinemayı politik hedefleri için bir araç olarak kullanmayı amaçlayan sinema grupları da ortaya çıkmıştır. Devlet ise yaygınlaşan seks ve siyasi filmleri denetim altına almak için yeni yasal düzenlemeler yapma gereği duymuştur. Sanatçılar da bu dönemde hazırladıkları raporlarla sinema alanında çeşitli reform taleplerini dile getirmişlerdir. Disiplinlerarası bir yaklaşımın benimsendiği bu çalışmada, ele alınan konu ve dönemin niteliği dolayısıyla tarihsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Konuyla ilgili literatürün taranmasına ek olarak bazıları ilk defa bu makalede yayınlanacak olan Kültür Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü Arşivi ve Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi (CCA)’den elde edilen belgelere yer verilmiştir.
Keywords : Sinema, İktidar ve Sinema, 1970'ler, Türk Sineması, 12 Mart Muhtırası