Osmanlı Döneminde Fıkıh Sahasında Yapılmış Türkçe Tercümeler

Authors : Sadık Yazar

Pages : 49-166

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2017-05-23

Article Type : Research

Abstract :Daha Hazreti Muhammed hayatta iken temelleri atılan fıkıh ilmi çok kısa sürede  bağımsız bir disiplin haline gelmiştir. XI. yüzyılın sonuna gelindiğinde, İslamiyet’i  benimseyen farklı milletlere mensup alimlerin de katkılarıyla fıkıh ilmi çerçevesinde,  kahir ekseriyetle Arapça olarak yazılmış çok zengin bir literatür oluşmuştur. X.  yüzyılda kitleler halinde Müslüman olmaya başlayan Türkler de fıkıh ilminin gelişimine  katkıda bulunmuşlardır. İslamiyet’i kabul ettikleri ilk üç yüzyıl içerisinde,  Doğu Türkçesi ile pratik ihtiyaçlara cevap verebilecek birkaç satıraltı çeviri ve  sınırlı sayıda telif eser üretmişlerdir. XIII. yüzyılın sonlarından itibaren ise Anadolu  sahasında Batı Türkçesiyle, asırlara yayılan bir tercüme ve telif hareketiyle, asırlar  boyunca oluşmuş olan fıkıh bilgi ve birikimini kendi dillerine aktarmaya çalıştılar.  XIX. yüzyıla gelindiğinde, Hanefî mezhebinin klasikleri de dahil olmak üzere artık  Türkçe olarak da hatırı sayılır bir fıkıh literatürü oluşmuştu. Farklı sebeplerden  ötürü, Osmanlı dönemindeki Türkçe fıkıh literatürünün ortaya çıkarılmasına dair  çalışmalar çok zayıf kalmıştır. Bundan dolayı da Osmanlı döneminde üretilmiş  fıkıh sahasındaki eserler hâlâ yazma eser kütüphanelerinde keşfedilmeyi beklemektedir.  Hal böyle olunca, Osmanlı dönemindeki Türkçe fıkıh literatürü üzerinde  analitik çalışmalar yapmak bir tarafa, burada izahı mümkün olmayan sebeplerden  ötürü bu literatürün güvenilir bir dökümü bile henüz yapılmış değildir. Bu makalede,  bu boşluğu bir nebze dolduracak şekilde XIII. yüzyılın sonundan başlayarak  XIX. yüzyılın başlarına kadarki uzun süreçte Batı Türkçesi ile üretilmiş fıkıh tercümelerinin  bir bibliyografyası verilmeye çalışılacaktır. Bu bağlamda; öncelikle  Osmanlı dönemindeki fıkıh tercümelerine dair yapılan sınırlı sayıdaki araştırma  hakkında bir değerlendirme yapılacak; daha sonra da Osmanlı döneminde üretilmiş  fıkıh tercümelerinin kısaca tanıtıldığı bir liste sunulmaya çalışılacaktır. Son  olarak tanıtımı yapılan tercümeler hakkında genel bir değerlendirme yapılacaktır.
Keywords : osmanlı, fıkıh