KOSOVA’NIN GİLAN İLİNDE TEKKE VE TÜRBE GELENEĞİNİN İZLERİ

Authors : Esin Hüdaverdi, Nebahat Sülçevsi

Pages : 271-288

Doi:10.60163/hbv.109.007

View : 76 | Download : 185

Publication Date : 2024-03-28

Article Type : Research

Abstract :Bu makale çerçevesinde Gilan ili ve çevresinde inşa edilmiş olan tekkeler ve türbeler konu edilecektir. Bu kapsamda, öncelikle yayımlanmış kaynaklarla ve beraberinde anket ve mülâkat neticesinde elde edilen verilerle bölgede günümüze ulaşabilen tekkeler tespit edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler neticesinde varlığına dair belge ve bilgiler bulunan tekkelerden bazılarının günümüze orijinal haliyle ulaşabildiği, bazılarının ise yeniden inşa edildiği tespit edilmiştir. Binaların fiziksel durumlarına dair bilgiler verildikten sonra, bu tekkelerin tarikatlar arasındaki dağılımı incelenerek aynı zamanda ziyaret sırasında gerçekleştirilen ritüellerin tespiti, ziyaret amaçları, ziyaret zamanları ve menkıbelerin derlenmesi bu çalışmanın ana hatlarını oluşturmaktadır. Türbe, tekke gibi çeşitli adlarla anılan kutsal mekânlar ve kutsal ziyaret yerleri birer maddi kültür unsuru olmanın yanında kültürel bir mirastır. 17. yüzyılda Kosova\'yı ziyaret eden Evliya Çelebi, Bektaşî tekkelerinin mevcut olduğunu belirtmektedir. Bazı kaynaklar ise Halvetîlik’in Kosova’da en yaygın tarikatlardan biri olduğunu göstermektedir. Kosova\'da Mevlevîlik, Bektaşîlik, Kâdirîlik, Sâ’dilik, Rufaîlik, Halvetîlik ve Melamîlik gibi birçok tarikat bulunmaktadır. Gilan’da ise daha çok Sâ’di, Halvetî ve Rufaî tarikatları gelişme göstermiştir. Yapılan araştırma neticesinde Gilan ve yöresinde on bir türbe ve farklı tarikatlara bağlı yedi tekke tespit edilmiştir.
Keywords : Gilan, Tekke, Ritüel, Türbe