THE KOJAJANI FAMILY AND IRAN’S POLITICAL DEVELOPMENTS (13-16TH CENTURY)

Authors : Esmaeil Hassanzadeh, Hassan Hazrati

Pages : 171-185

View : 23 | Download : 5

Publication Date : 2022-09-20

Article Type : Research

Abstract :Güç kazanma sürecinin analizi ve ailelerin (hanedanların) sosyal gelişmeleri etkileyen yükseliş ve düşüşlerinin analizi, tarih çalışmak için uygun bir yol olabilir. İran’ın Moğollar tarafından istila edilmesinden Safevi hanedanının yükselişine kadar olan dönem, sosyal ve kültürel açıdan tarihin en karmaşık dönemlerinden birine işaret etmektedir. Belki de hilafet makamının yokluğundan kaynaklanan dini kimlik bunalımının ortaya çıkması bu dönemin en göze çarpan sosyal ve kültürel olayıdır. Diğer birçok bölge gibi Azerbaycan bölgesi ve Azari aileleri de bu olaylardan etkilenmiştir. Bu bölgedeki etkili aileleri belirlemek, bu dönemin siyasi, sosyal ve kültürel gelişmelerini derinlemesine incelemek için iyi bir rehber olacaktır. Kırsal kökenli Kojajani Ailesi o dönemin nüfuzlu ailelerinden bir tanesinir ve ticari faaliyetleri, tasavvufi eğilimleri ve ilgileri ile ün salmışlardır. Bu gelişmeler esnasında aile, kendilerinin siyasi, sosyal ve kültürel düşünce ve eylemlerini şekillendirmiştir. Bu makale, Kojajani Ailesi’nin 7. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar var olan düzenleri içersindeki gidişatı netleştirmeyi ve ayrıntılı olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın bulguları, ailelerin koşullardaki değişikliklerle kendilerini yeniden konumlandırdıklarını ve sosyal istikrarsızlığı güç kazanmak için bir fırsat olarak kullandıklarını göstermektedir. Kojajani Ailesi’nin seçkin fertleri hayatları boyunca siyasi şartlara göre hareket etmişlerdir. Aile üyelerinin eylemleri, mistik Kutub’dan (yanılmaz ve güvenilir manevi lider) Şeyh-ül İslam veya baş kadılığa, manevi-dini rütbeden vezirlik pozisyonuna (bakanlık pozisyonu) kadar çeşitli biçimler almıştır. Ailenin Sünni fıkıh’tan Şii fıkıh okuluna kayması ve nihayet Seyyid veya doğrudan Peygamberin soyundan gelen unvanını kullanmaları, bu hanedandaki gelişmelerin siyasi, sosyal ve entelektüel kıvrımını/grafiğini oluşturur. Bu makalenin bulguları, Kojajani Ailesi’nin istikrardan ziyade siyasi ve askeri istikrarsızlık döneminde daha iyi ilerleyebileceğini göstermektedir. İstikrarsızlık, ailenin ilerlemesini engellemediği gibi önlerini de açmıştır. Aile liderleri/reisleri, yaptıkları yerinde hareketlerle ilerlemenin zeminini hazırlamışlardır. Onlar mistik mevkilerinden Kadılık makamını elde ettiler ve daha sonra bakanlık makamına ulaştılar. Dinlerini Sünni Müslümanlıktan Şii Müslümanlığa çevirdiler. Bu değişiklikler yerindeydi ve toplumun sosyo-politik koşullarıyla eşzamanlıydı.
Keywords : Tasavvuf, Azerbaycan, İlhanlılar, Türkmenler, Tebriz, Kojajani Ailesi.