BABAGÂN BEKTAŞİLİĞİNE AİT BİR TIRAŞ ERKÂNNÂMESİ ‘DER BEYÂN-I ERKÂN-I TIRÂŞ VE İNTİSÂB-I TARÎK-İ BEKTÂŞİYYE’

Authors : Mustafa Öğe

Pages : 363-375

View : 19 | Download : 4

Publication Date : 2022-09-20

Article Type : Research

Abstract :Çalışmamızın konusunu teşkil eden Der Beyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-ı Bektâşiyye başlıklı erkânnâme Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi kütüphanesinde B-311-183 arşiv numarasıyla ve Arnavutluk Erkanname adıyla kayıtlıdır. Aynı el yazısı ile kaleme alınmış olan eserin müellifi ya da müstensihinin kim olduğu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır. Ayrıca hangi tarihte yazıldığına dair bir kayıt dayoktur. Başı ve sonu eksik olan eser Osmanlı Türkçesi ile yazılmıştır. Metin içerisinde Arapça ayet ve dualar ve kısa Farsça alıntılar yer almaktadır. Yazmanın 32b-35b varakları arasında yer alan Der Beyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-i Bektâşiyye adlı başlıkla başlayan bölümde Bektaşi tarikatına intisap eden kişilerin tıraş erkânı anlatılmaktadır. Bektaşi tarikatında tıraş erkânının uygulandığı çeşitli merasimler vardır. Bu merasimlerden bir tanesi de tarikate intisab eden kişilere uygulanan erkândır. Yazmada yer alan konu başlığından da anlaşılacağı üzere bu bölümünde Bektaşi tarikatına intisab edenlerin tıraş erkânı anlatılmaktadır. Bu nedenle yazmanın bu bölümünün transkripsiyonu yapılarak, diğer tıraş erkânlarından ziyade tarikate intisap eden kişilere uygulanan tıraş erkânı değerlendirilmiştir. Doğal olarak çalışmamız sadece çeviri yazı çalışması değildir, Bektaşi tarikatındaki traş erkânı ve metnin içerik analizi hakkında araştırmayı da içermektedir. Der Beyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-i Bektâşiyye, kısa ve öz bir anlatımla ikrar vererek Bektaşi tarikatına girecek canın tıraş erkânını anlatmaktadır. Bektaşiliğe ait yazılı kaynakların gönümüz diline çevrilmesi önem arzetmektedir. Özellikle tıraş erkânı içeren bütün erkânnâmelerin günümüz diline çevrilmesi ortak ve farklı yönlerinin ortaya konulması açısından son derece önemlidir. Bu konu ile ilgili çalışmaların artması ortak ve farklı yönlerin ortaya konulmasına büyük katkı sağlayacaktır.
Keywords : Babagân, Bektaşilik, Erkân, Tıraş