EARLY BRONZE AGE METALLURGY AT MURAT HÖYÜK, EASTERN ANATOLIA: ARCHAEOMETRICAL ASSESSMENTS OF A FIGURINE AND A METAL TOOL

Authors : Ümit Güder, Abdulkadir Özdemir

Pages : 11-22

Doi:10.22520/tubaked2021.24.001

View : 18 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research

Abstract :Murat Höyük, Doğu Anadolu Bölgesi, Bingöl İli Solhan İlçesi’nde, Murat Nehri kenarında yer almaktadır. Bu çalışma, Murat Höyük’te 2019 yılında yapılan Bingöl’ün ilk sistemli arkeolojik kazısı sonucunda ele geçen ünik bir metal figürinin ve bir metal aletin arkeometrik analiz sonuçlarını tanıtır. Arkeolojik kazılar sonucunda höyükte Orta Çağ, Orta ve İlk Demir Çağ ve İlk Tunç Çağ olmak üzere dört kültür tabakası tespit edilmiş olup, en erken tabaka İlk Tunç Çağı III’e (MÖ 2500-2200) tarihlenmektedir. Çalışma kapsamında incelenen metal figürin ve alet, en erken kültür tabakasında (IV), metal üretimiyle ilişkili döküm kalıbı parçaları ve kilden bir pota ile birlikte aynı kontekste ele geçmiştir. Figürinin yüzeyinde gerçekleştirilen taşınabilir XRF (p-XRF) analizleri ve bakır alette yapılan p-XRF ve metalografi analizleri, bu eserlerin üretiminde kullanılan metallerin farklı polimetalik bakır cevherlerinden elde edildiğini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, bu analizler sonucunda nesnelerin üretim ve şekillendirme süreçleriyle ilgili veriler elde edilmiştir. Figürin ve aletin, metal üretimi ile ilgili diğer buluntularla birlikte değerlendirilmesi, malzeme seçimi ve üretim teknolojisi açısından Yukarı Fırat Havzası ile kültürel bağlılık olduğunu göstermektedir. Murat Höyük metal buluntuları üzerine yapılan bu çalışma, Doğu Anadolu'daki İlk Tunç Çağı metalürjisine, inanç sistemlerine ve sanatına yeni bir bakış açısı sağlayacaktır.
Keywords : Doğu Anadolu, Bingöl, İlk Tunç Çağı, Figürin, Bakır Metalürjisi, Arkeometri