Sınıf Öğretmenlerinin Türkçe Dersi Sınavlarında Sordukları Metne Dayalı Anlama Sorularının İncelenmesi

Authors : Mustafa Kocaarslan, Ahmet Yamaç

Pages : 431-448

Doi:10.24315/trkefd.356769

View : 26 | Download : 9

Publication Date : 2018-01-26

Article Type : Research

Abstract :Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersi sınavlarında sormuş oldukları metne dayalı anlama sorularını çeşitli yönlerden incelemektir. Betimsel bir yöntemle yürütülen bu çalışmada, veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu ve materyallerini, 2014-2015 eğitim-öğretim yılının bahar döneminde Bartın ili ve ilçelerindeki 16 ilkokulda yer alan 35 dördüncü sınıf öğretmeninin hazırladığı Türkçe dersi sınav kâğıtları oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 169 adet metne dayalı okuduğunu anlama sorusu analiz edilmiştir. Veri analizi süreci altı aşamadan oluşan (basit anlama, yeniden organize etme, çıkarımsal anlama, tahmin yürütme, değerlendirme ve kişisel tepki) Day ve Park (2005) Taksonomisi ile incelenmiştir. Ayrıca sorular anlam kurma sürecinde başvurulan cevap kaynağı (metin içi, metin dışı veya metinler arası), soru türü (yazılı yoklama veya çoktan seçmeli) ve kullanılan metin türü (öyküleyici, bilgilendirici ve şiir) açısından değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, Sınıf öğretmenlerinin hazırladıkları metne dayalı anlama sorularının Day ve Park (2005) tarafından geliştirilen anlama düzeyleri taksonomisine göre ağırlıklı olarak basit anlamayı içerdiği gözlenmiştir. Yeniden organize etme, tahmin yürütme ve kişisel tepki düzeylerinde çok az sorunun yer aldığı ve değerlendirme ile çıkarım yapma düzeylerinde ise hiçbir sorunun sorulmadığı tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen diğer bir sonuç soruların cevap kaynakları açısından Akyol’un (1997) sınıflamasına göre önemli bir bölümünün cevabı metin içerisinde olan sorulardan oluştuğu diğer bir ifadeyle yalnızca hatırlama yoluyla çok az zihinsel çaba harcayarak cevaplanabilecek türde sorular olduğudur. Bununla birlikte hazırlanan metni anlamaya dayalı sorularda büyük oranda öyküleyici metinlerin kullanıldığı ve kısa cevaplı soruların tercih edildiği görülmüştür.
Keywords : Metne dayalı anlama soruları, okuduğunu anlama, anlama taksonomileri ve cevap kaynakları