Bulgarcada Zarf-Fiiller

Authors : Serkan Cömertel

Pages : 259-274

Doi:10.33207/trkede.1023326

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2022-01-27

Article Type : Research

Abstract :Zarf-fiiller (деепричастие) temel önermedeki fiilin ortaya koyduğu eylemle birlikte senkronik (eş zamanlı) gerçekleşen diğer eylemin oluşunu ve tarzını belirtmekte kullanılmaktadır. Çekimsiz eylem türüdür. Lakin Bulgarcada zarf-fiiller çekimsiz eylem türü olmasına rağmen, biçimlenmeleri çekim sisteminin dışında değildir. Çekim söz konusu olduğundan, zamanla ilişki de ortaya çıkmaktadır. Bulgarcada zarf-fiilin biçimlenmesinde çekimin saptanması için başlangıcı oluşturacak zamana ihtiyaç duyulmaktadır. Bulgarca fiillerin çekimli ya da çekimsiz oluşumlarında ve aktif ya da pasif oluşumlarında başlangıç noktası şimdiki zamandır (сегашно време). Bu durumu oluşturan asıl neden Bulgarcada fiillerin mastar (infinitive) hâlinin mevcut olmamasından kaynaklanmaktadır. Zarf-fiilin biçimlenmesi çekime ve şimdiki zamana göre oluşması, görünüşe de bir rol yüklemektedir. Bulgarcada çekimin zaman ve görünüşle bağlantısı biçimlenme üzerinde etkilidir. Söz konusu biçimlenmenin çekimsiz eylemler (нелични / нефинитни форми на глагола) üzerindeki etkisi çekimli eylemlere (лични / финитни форми на глагола) paralellik göstermektedir. Örneğin, çekimsiz eylem türü olan zarf-fiillerin oluşumunu çekim, zaman ve görünüş üçlüsü arasındaki ilişki aracılığıyla, çekimli eylemlerdeki rolleri temelinde açıklayabilmekteyiz. Zarf-fiilin biçimlenmesi üzerinde görünüşün üstlendiği rol anlamla da bağlantılıdır. Senkronik eylem süreklilik göstermektedir. Bu yüzden Bulgarcada zarf-fiiller sadece bitmemiş (несвършен) görünüşteki fiillerden oluşmaktadır. Çalışmamızda, Bulgarcada zarf-fiillerin oluşumları, diğer morfolojik alanlara denk işlev görmeleri ve yazım kuralları açısından incelenecektir.
Keywords : Bulgarcada zarflar, çekimli eylemler, çekimsiz eylemler, zarf-fiiller, zarf-fiilin biçimlenmesinde fonetik değişimler