Aydınlanma Felsefesi ve Alman Aydınlanma Edebiyatı

Authors : Emre Bekir Güven

Pages : 307-321

Doi:10.33207/trkede.719645

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2020-07-14

Article Type : Review

Abstract :Globalleşen dünyanın giderek artan ihtiyaçlar silsilesi göz önünde bulundurulduğunda; hoşgörü, anlayış, empati gibi insani kavramların ilk sıralarda yer almasına şaşırılmamalıdır. Homo habilis’ten bu yana insanlık sadece fizyolojik veya teknolojik gelişim ve dönüşümler göstermemiş, aynı zamanda duygusal gelişimler de sergilemiştir. Bunlar kimi zaman olumlu yönde serpilirken, kimi zaman da olumsuz yönde yayılmıştır. 18. yüzyıla gelindiğinde ise Homo sapiens geçmişten topladığı tecrübelerle, bundan sonra olumsuz yönde gerçekleşecek gelişmeleri engelleyebilmek adına, bir bakıma devrim gerçekleştirmiş ve akıl olgusunu ön plana çıkarmıştır. İnsanlığın karşısında bundan böyle Kant’ın "Sapere aude!” vurgusu vardır. "Bilen, düşünebilen insan” geçmişinden daha farklı düşünmelidir. Bu yeni düşünce şekli elbette sadece felsefe disipliniyle sınırlı kalmamıştır. Edebiyat, resim, müzik, heykelcilik gibi disiplinlerde de yansımasını bulabileceğimiz bu yeni düşünce şekli temel olarak saygı, tolerans, empati gibi değerleri esas almaktadır. Alman edebiyatının o dönem ortaya konulmuş eserlerinde onur, erdem ve hoşgörüye dair izleklere rastlamak mümkündür. 18. yüzyıl Alman edebiyatı, Aydınlanma felsefesinden belirli açılardan beslenmiştir. Özellikle de Avrupa aydınlanmasının öncülerinden Immanuel Kant’ın akıl (Vernunft) ve zihin (Verstand) gibi vurgularının Alman Aydınlanma edebiyatına yansımalarını bulmak mümkündür. Bu çalışma, aydınlanma felsefesinin yanı sıra, Lessing’in Bilge Nathan eseri üzerinden belirli örnekler sunarak Alman Aydınlanma edebiyatını genel bir çerçevede özetlemektedir.
Keywords : Aydınlanma, alman edebiyatı, Kant, Lessing