ÇEVİRİ GÖSTERGEBİLİMİ EKSENİNDE ÖZGÜN METİN OKUMA VE ÇÖZÜMLEME MODELİ İLE ANLAM ARAYIŞI

Authors : Alize Can Rençberler

Pages : 125-141

Doi:10.33207/trkede.597905

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2019-07-25

Article Type : Research

Abstract :Göstergelerden oluşan her yazın metni, çevirmenine çözümlemesi ve erek kültüre aktarması gereken bir anlam evreni sunar. Çevirmen, yazar tarafından kurgulanmış anlam evrenini kavramak için öncelikle okur kimliğiyle metni okur, çözümler, yorumlar ve belirli uzlaşım noktaları dâhilinde çevirir. Ancak metin okura her şeyi hazır vermez; okurunu oyalar, yanıltır ve tuzağa düşürmeye çalışır. Metnin tuzaklarından kurtulmak, metinde söylenenlerden hareketle söylenmeyenleri anlamak ve metnin boşluklarını doldurmak için okurun tembel bir makine olan metinle işbirliği kurması gerekmektedir. Çevirmen de özgün metne karşı gösterdiği bu mücadelede okur kimliğiyle hareket eder ve çeviri metinle özgün metin arasında uzlaşma noktaları arar. Bu çalışmanın amacı, yazınsal metinlerde ve yazın çevirisinde okurların ve çevirmenlerin özgün metnin niyetini anlamalarını sağlamak, metnin boşluklarını doldurmalarına yardımcı olarak anlam arayışına ışık tutmak; dolayısıyla metinle işbirliği sağlayarak erek kültüre aktaracakları anlam evrenine hâkim olmalarını mümkün kılmak için özgün metin okuma ve çözümleme modeli ortaya koymaktır. Çalışmanın ikinci amacı ise yazın çevirisinde çeviri metinlerin özgün metinler ile ne ölçüde uzlaştıklarını anlayabilmek için kullanılan Yetkin Çevirmen İnceleme Modeli’ni bütünlüklü kılmak ve çeviri amaçlı metin okuma ve çözümleme düzeylerini ortaya koymaktır. Söz konusu amaçlar doğrultusunda, Metinsel İşbirliği Düzeyleri [özgün adı ile Livelli di Cooperazione Testuale] ele alınmış ve çevirmenlerin özgün metin üzerinde anlam arayışlarını kolaylaştırmak için Özgün Metin Okuma ve Çözümleme Modeli olarak derlenmiştir.
Keywords : çeviri göstergebilimi, yazın çevirisi, metinsel işbirliği düzeyleri, metin çözümlemesi